Normada qida borusunun mədəyə keçdiyi yerdə qapaq mexanizmi mövcud olur və qida mədəyə daxil olan bu qapaq açılır, mədə dolu olan zaman isə qapanaraq qidanın və mədə mötəviyyatının geri qayıtmasına imkan vermir. Bu qapağa aşağı ezofagial sfinkterdə (qida borusu və mədəni ayıran qapaq) deyilir. Qapaq mexanizminin yetərsizliyi hallarda mədənin turş möhtəviyyatı qida boruna keçir və onu zədələyərək iltihab törədir.
Odur ki, mədə mötəviyyatının qida borusuna geri qayıtması və onu zədələməsi Qastroezofageal Reflüks Xəstəliyi (QERX) adlanır.
QERX-in Səbəblər
Qida borusu və mədəni ayıran qapağı təşkil edən əzələlərin tonusdan düşməsi və ya mədə daxilində təzyiqin artması mədə möhtəviyyatının geriyə - qida borusuna qayıtmasına səbəb olur. Sfinkter (qapaq) əzələlərinin tonusdan düşməsinə aşağıdakı faktorlar təsir edə bilər:
- Hamiləlik
- Saya əzələ relaksantları adlanan dərmanların qəbulu (theophylline, kalsium kanalının blokatorları, Diazepam və s.)
- Nikotin
- Spirtli içkilər
- Kofe
- Şokalad
- Nanə
- Yağlı qidalar
Mədədə təzyiqin artmasına təsir edən faktorlar:
- Mədənin dolu olması
- Köklük
- Önə əyilmək
- Arxası üstə uzanmaq
- Ağır yük qaldırmaq
- Hamiləlik
- Nəzarət edilməyən obstrktiv agciyər xəstəlikləri
QERX-in əlamətləri
- Döş sümüyünün arxasında yanğı hissi
- Udmanın çətinləşməsi
- Ağızda turş dad
- Bəzən ağızda turş dadalı suyun yığılması
- Döş sümüyünün arxasında ağrı
- Uzanan zaman töyşümə və ya öskürmə
- Yatan zaman tənəffüsün çətinləşməsi
QERX diaqnozu necə qoyulur
- Yuxarıda sadalanan şikayətləin olmasl ilkin diaqnozun qoyulması üçün əsas verir
- Həkim sizə endoskopiya təklif edə bilər. Bununla həkim qida borusunda zədələnmənin olub-olmamasını müəyyən etmək istəyir.
- Sizə bəzi klinikalarda qida borusunda pH-ın (turşuluq səviyyəsinin) 24 saat monitorinqini təklif edilə bilərlər. Qida borusunun pH monitorinqi burundan qida borusuna ucunda pH-metr olan zond daxil etməklə və ya qida borusuna bir həb böyüklüyündə monitorun qoyulması ilə ölçülür. Qoyulmuş monitor ilk qida qəbulndan sonra mədəyə düşərək bağırsaqdan xaric olur.
- Barium vasitəsilə ezafoqram digər bir müayinə üsulu ola bilər. Bu zaman siz barium içəcəksiniz və həkim rentgen vasitəsilə qida borusunun vəziyyətini, qida borusuna mədədən reflüksun olub-olmamasını, mədənin ölçüsünü təyin edə bilər.
QERX-in müalicəsi necədir?
QERX-in müalicəsində ilkin tatika konservativ müalicədir. Həkimlər ilk növbədə sizə bir çox zərərli vərdişləri tərgitməyi və yaşam üslubunuzda dəyişiklik etməyi tövsiyyə edəcək. Bunlara aşağıdakılar aid ola bilər:
QERX-in konservativ müalicəsində yaşam üslübunda dəyişikliklə yanaşı dərman maddələrinin qəbulu da məsləhət görülür. Bu dərmanlara antiasid, yəni mədənin turşu ifrazını azaldan və ya onu neytrallşdıran dərmanlar aid edilir. Bununla yanaşı, mədədən qidanın evakuasiyasını sürətləndirən dərmanlar da tövsiyyə edilə bilər.
QERX-in uzun zaman kəsiyində aparılan konservativ müalicəsi mümkün olmusa cərrahi əməliyyat məsləhət görülür. Bu gün geniş istifadə olunan əməliyyat növü Nissen üsulu ilə Fundoplikasiya adlanır. Fundoplikasiya əməliyyatı açıq və laparoskopik yolla həyata keçirilə bilər. Son zamanlar laparoskopik fundoplikasiya QERX xəstələri üçün standart əməliyyat hesab edilir.
Fundoplikasiya zamanı qida borusunun distal hissəsi, yəni mədəyə keçən hissəsi tam sərbəstləşdirilir və mədənin dibi qida borusunun arxasından soldan sağa keçirilək qida borusunun önundə manjet formalaşdırılır (Şəkil). Bu manjet qida borusu və mədə arasında olan qapaq mexanizmini bərpa etmiş olur və xəstənin şikayətlərini aradan qaldırır.
Kateqoriya: Sağlamlıq | Baxışlar: 384
Mar 21, 2020 7:11 PM | Müəllif: NiNa.Az
, azerbaycan xeberleri, olkede ve dunyada bas veren en son xeberleri size catdirirq. Ana Xeber, Ana Xəbər, Aztv, Az Tv, Atv, A tv, Xezer Tv, Xezertv, Xezer Xeber, Xezer, ARB Tv, Arbtv, Lider, Lidertv, Lider tv, Spaces tv, Spacestv, Speyis tv, Speyistv, İdman Kanali, Kanal, Kanali, Kanalı, Idman Tv, Medeniyyet Tv, Medeniyyet, Mədəniyyət, Medeniyyettv . QERX nedir Normada qida borusunun medeye kecdiyi yerde qapaq mexanizmi movcud olur ve qida medeye daxil olan bu qapaq acilir mede dolu olan zaman ise qapanaraq qidanin ve mede moteviyyatinin geri qayitmasina imkan vermir Bu qapaga asagi ezofagial sfinkterde qida borusu ve medeni ayiran qapaq deyilir Qapaq mexanizminin yetersizliyi hallarda medenin turs mohteviyyati qida boruna kecir ve onu zedeleyerek iltihab toredir Odur ki mede moteviyyatinin qida borusuna geri qayitmasi ve onu zedelemesi Qastroezofageal Refluks Xesteliyi QERX adlanir QERX in Sebebler Qida borusu ve medeni ayiran qapagi teskil eden ezelelerin tonusdan dusmesi ve ya mede daxilinde tezyiqin artmasi mede mohteviyyatinin geriye qida borusuna qayitmasina sebeb olur Sfinkter qapaq ezelelerinin tonusdan dusmesine asagidaki faktorlar tesir ede biler Hamilelik Saya ezele relaksantlari adlanan dermanlarin qebulu theophylline kalsium kanalinin blokatorlari Diazepam ve s Nikotin Spirtli ickiler Kofe Sokalad Nane Yagli qidalar Medede tezyiqin artmasina tesir eden faktorlar Medenin dolu olmasi Kokluk One eyilmek Arxasi uste uzanmaq Agir yuk qaldirmaq Hamilelik Nezaret edilmeyen obstrktiv agciyer xestelikleri QERX in elametleri Dos sumuyunun arxasinda yangi hissi Udmanin cetinlesmesi Agizda turs dad Bezen agizda turs dadali suyun yigilmasi Dos sumuyunun arxasinda agri Uzanan zaman toysume ve ya oskurme Yatan zaman teneffusun cetinlesmesi QERX diaqnozu nece qoyulur Yuxarida sadalanan sikayetlein olmasl ilkin diaqnozun qoyulmasi ucun esas verir Hekim size endoskopiya teklif ede biler Bununla hekim qida borusunda zedelenmenin olub olmamasini mueyyen etmek isteyir Size bezi klinikalarda qida borusunda pH in tursuluq seviyyesinin 24 saat monitorinqini teklif edile bilerler Qida borusunun pH monitorinqi burundan qida borusuna ucunda pH metr olan zond daxil etmekle ve ya qida borusuna bir heb boyukluyunde monitorun qoyulmasi ile olculur Qoyulmus monitor ilk qida qebulndan sonra medeye duserek bagirsaqdan xaric olur Barium vasitesile ezafoqram diger bir muayine usulu ola biler Bu zaman siz barium iceceksiniz ve hekim rentgen vasitesile qida borusunun veziyyetini qida borusuna mededen refluksun olub olmamasini medenin olcusunu teyin ede biler QERX in mualicesi necedir QERX in mualicesinde ilkin tatika konservativ mualicedir Hekimler ilk novbede size bir cox zererli verdisleri tergitmeyi ve yasam uslubunuzda deyisiklik etmeyi tovsiyye edecek Bunlara asagidakilar aid ola biler Kokluyunuz varsa cekinizin azaldilmasina calismalisiniz Siqaret cekirsinizse onu atmalisiniz Yemeyinizde asagida adi cekilen qidalardan cekinmeyiniz meslehet gorulecek sitrus meyveleri pomidor istiotlu qidalar kafeinlesdirilmis ickiler enerji ickileri adlandirilan ickiler karbonlasdirilmis sular yagli qidalar sokalad nane spirtli ickiler nikotin Az az porsiyalarla tez tez ymek meslehet oluna biler Yatmazdan 2 3 saat once yemek ve icmekden imtina etmelisiniz Axsamlar yataginizin basini qaldirmaniz meslehetdir Agir yuk dasimaqdan cekinin QERX in konservativ mualicesinde yasam uslubunda deyisiklikle yanasi derman maddelerinin qebulu da meslehet gorulur Bu dermanlara antiasid yeni medenin tursu ifrazini azaldan ve ya onu neytrallsdiran dermanlar aid edilir Bununla yanasi mededen qidanin evakuasiyasini suretlendiren dermanlar da tovsiyye edile biler QERX in uzun zaman kesiyinde aparilan konservativ mualicesi mumkun olmusa cerrahi emeliyyat meslehet gorulur Bu gun genis istifade olunan emeliyyat novu Nissen usulu ile Fundoplikasiya adlanir Fundoplikasiya emeliyyati aciq ve laparoskopik yolla heyata kecirile biler Son zamanlar laparoskopik fundoplikasiya QERX xesteleri ucun standart emeliyyat hesab edilir Fundoplikasiya zamani qida borusunun distal hissesi yeni medeye kecen hissesi tam serbestlesdirilir ve medenin dibi qida borusunun arxasindan soldan saga kecirilek qida borusunun onunde manjet formalasdirilir Sekil Bu manjet qida borusu ve mede arasinda olan qapaq mexanizmini berpa etmis olur ve xestenin sikayetlerini aradan qaldirir