“Nə qədər ki, vəziyyət İran və İtaliyadakı kimi deyil, mübarizəni artırıb, maksimum evdə qalmalısız” – Azərbaycanlı həkimdən 10 TÖVSİYƏ
Koronavirus infeksiyası dünyada yayıldıqca, bir tərəfdən də sanki youtubda insanlara bu infeksiyanın əhəmiyyətli bir virus olmadığını izah edən video çarxlara rast gəlinir. "Adi qrip virusudur, öldürmə riski çox aşağıdır, sadəcə 3% xəstəni öldürür, vərəm xəstəliyindən dünyada daha çox adam ölür nəinki korona virusundan" - bu kimi cümlələrlə əminəm ki, siz də rastlaşmısınız.
www.NiNa.Az medicina-a istinadən resident kardioloq Arif Cavadovun xüsusi olaraq saytımız üçün hazırladığı maarifləndirici çağırış və məsləhətlərfən ibarət məqaləsini təqdim edir.
"Bütün bu yazılanlar koronavirusu sizlərə təhlükəsiz bir virus olaraq tanıtmasın. Çox ciddi bir xəstəliklə qarşı-qarşıyayıq. İranda və Çində yollarda insanların anidən yıxılmaları vəya ictimai yerlərdə xəstələrin anidən vəziyyətinin pisləşməsi video görüntüləri internet üzərində yayımlanıb. Sizcə bu adi virusdur? Öldürmə riski 3% olsa belə xəstəlik adi virusdan qat-qat çox sürətlə yayılır. Bir ailədə bir nəfər qrip virusu olduqda ailənin digər üzvləri bəzən heç qrip virusuna yoluxmur. Ancaq koronavirus üçün belə deyil. Kontakt qurduğunuz anda yoluxursunuz və siz özünüz də yoluxma mənbəyi olursunuz. Beləliklə ölüm riski aşağı olmasına baxmayaraq çox sürətlə yayıldığı üçün bir çox ölüm hadisələri ilə yollarda, ictimai yerlərdə rast gəlinir. Nə qədər ki, vətənimizdəki vəziyyət İran və İtaliyadakı kimi deyil, nə qədər ki, sevdiklərimiz gözümüzün önündə ölməyib bu xəstəlikdən qorunmalıyıq!
Bu yazını oxuyan kimi əminəm ki, ağlınızda "Necə qorunaq? İran, İtaliya qoruna bilmədiyi halda, biz necə qoruna bilərik?!" sualları yarandı. Bu suallarınıza cavab olaraq sizdən soruşuram.
Niyə Çində yeni xəstələrin sayı gün ərzində 20-30 olduğu halda İran və İtaliyada 800-1000 arasıdır? Çində xəstələrin sayı 1 həftədir ki, 80mini keçmir. Əhalisinin sayı dünyada ən çox olan ölkə bildiyimiz kimi Çindir - 1.4milyard əhalisi var. Bu qədər sürətlə yayılan koronavirusu nəyə görə Çində ümumi xəstə sayı 80mində dayandı? Çünki Çində insanlar koronavirusun ciddiyyətini anladılar.
Öz sevdiklərini itirdikdən sonra, gözlərinin önündə ictimai yerlərdə insanlar anidən öldüyünü gördükdən sonra xəstəliyin ciddiyyətini anladılar və virusdan qorunmaq üçün həkimlərin dediyi bütün məsləhətləri olduğu kimi yerinə yetirərək koronavirusdan qorunmağa nail oldular. 1.4 milyard əhalisi olan ölkənin bu qədər sürətli yayılan bir virusun ölkədə xəstə sayının 80mində dayanması insanların virusdan qorunmaq tədbirlərinə əməl etmədikləri təqdirdə mümkün olmazdı. Elə isə nə qədər ki, öz sevdiklərimizi itirməmişik, nə qədər ki, insanlar gözlərimizin önündə anidən ölməyib, nə qədər ki, siz həyatdasınız və bu yazını oxuyursunuz elə isə qorunma tədbirlərinə əməl edək.
Əllər çiyindən yuxarı qalxmasın
Əllərinizi çiyindən yuxarıda yerləşən orqanlarınıza aparmayın. İlk edəcəyiniz iş budur. Özünüzü bu qorunma yöntəminə öyrəşdirə bildirdiyiniz təqdirdə virusa yoluxma riskini əhəmiyyətli dərəcədə aşağı salmış olacaqsınız. Adi tibbi maskalar bizi virusdan qorumur ancaq əli ağıza-buruna aparmamağı xatırlatmaqda yararlı ola bilər bir müddət öyrəşənəcən. Ancaq maskaların özlərinin istifadə müddəti var o müddət keçdikdən sonra maskalar özləri infeksiya mənbəyinə çevrilir buna diqqət etməliyik.
Əlləri tez-tez yumaq
Əllərinizi tez tez sabunla dirsəyə qədər yumaq çox önəmlidir. Spreyli tibbi spirt daim yanımızda olmalıdır. Əllərinizi yuya bilmədiyiniz zaman vəya təhlükəli mənbələrlə qurduğunuz kontaktdan sonra dərhal dırnaq aralarına diqqət etmək şərti ilə əllərinizi spirtləmək də bizi virusdan qoruyar. Effektiv spirtləmək üçün dırnaqlarınızın uzun olmaması məsləhətdir.
Duzlu su
Evdə daim hazır duzlu su məhlulu olsun. Evə gəldiyiniz zaman ilk işiniz əllərinizi yumaq daha sonra duzlu su ilə ağız boşluğu, burun boşluğunu duzlu su ilə yumaq və qarqara etməyin də virus infeksiyasından qorunmada faydalı olduğu bildirilir.
Təmasdan qorunmaq
Virus ən başda kontakt-fiziki təmas yolu ilə yoluxur. Virusa yoluxmuş xəstənin kontaktda olduğu yerlərə sağlam insan kontakt qurduqdan sonra əlini ağız, burun vəya gözlərinə apardıqda virusa yoluxur. Ən çox biz kontaktda olduğumuz salamlaşmaq hətta salamdan sonra öpərək görüşmək. Bu adətimizə son qoymalıyıq. Liftdə basdığımız düymələr, qapıların tutacaqları, nəqliyyat vasitələrindəki tutacaqlar və.s bunlar hamısı ən başda gələn kontakt qurduğumuz yerlərdir. Çayçılar, restoranlar, metro, avtobus, barlar, kafelər, məktəblər, toplantılar, iclaslar, məclislər və.s kimi yerlərdən uzaq durmaq lazımdır.
Marketlərdə maksimum diqqət
Ən son marketlərlə bağlı daha çox danışılır infeksiya mənbəyi olaraq. Ona görə də bir marketə daxil olduğunuz zaman infeksiya mənbəyinə daxil olduğunuzu unutmayın. Ödənişləri ödəmə kartları ilə edin çünki virusa yoluxmuş bir xəstənin kassirə pul verdiyi vaxt həm kassiri yoluxdurmuş olur həm də kassadakı digər pullar da artıq infeksiya mənbəyinə çevrilmiş olur.
Məsafəni saxla
İnsanlarla 1 metrdən daha yaxın məsafədə ünsiyyətdə olmaq məsləhət görülmür. Çünki asqırma və öskürmə zamanı qarşınızdakı insan 1 metr məsafəyədək virus infeksiyalarını yaya bilir. Asqırarkən vəya öskürərkən salfetlə ağzınızı tutun daha sonra salefti atın. Əgər salfet yoxdursa qolunuzu dirsəkdən büküb ağzınızı tutmağınız məsləhət görülür.
Evdə qal!
İtaliyada şəhərin birinə giriş-çıxış qadağası qoyulacağını eşidənlər şəhərdən çıxıb kənar şəhər və kəndlərə üz tutdular ki, virusun yayılmasını daha da sürətləndirdilər. Evdə oturmaq, çölə çıxmamaq virusdan qorunmağın ən yaxşı üsuludur. Məktəblərin, universitetlərin dayandırılması virusun yoluxma və yayılma riskini aşağı salmaq üçün atılmış bir addımdır. Dərslərin olmamasından istifadə edib alış-veriş mərkəzlərinə, əyləncə mərkəzlərinə gedənlər var ki, virusa yoluxmaq və virusu yaymaq riskini artırmış olursunuz.
Özünüzü yaxşı hiss etmirsinizsə...
Evdən çölə çıxmayın. Özünüzə ayrı bir otaq ayırın. Heç kəslə yaxın ünsiyyətdə olmayın. Əgər temperatur, öskürək və təngnəfəslik şikayətləri yaranarsa, həkimə müraciət edin.
Bu yazını daha da artırmaq olar ancaq yazının uzun olması hərkəsin oxumamasına səbəb ola biləcəyindən sadəcə daha önəmli nöqtələri vurğuladıq. Əlavələrinizi şərhlərdə bölüşə bilərsiniz. Hərkəsin faydalana bilməsi üçün yazını paylaşaq.
Kateqoriya: Sağlamlıq | Baxışlar: 502
Mar 19, 2020 5:43 PM | Müəllif: NiNa.Az
, azerbaycan xeberleri, olkede ve dunyada bas veren en son xeberleri size catdirirq. Ana Xeber, Ana Xəbər, Aztv, Az Tv, Atv, A tv, Xezer Tv, Xezertv, Xezer Xeber, Xezer, ARB Tv, Arbtv, Lider, Lidertv, Lider tv, Spaces tv, Spacestv, Speyis tv, Speyistv, İdman Kanali, Kanal, Kanali, Kanalı, Idman Tv, Medeniyyet Tv, Medeniyyet, Mədəniyyət, Medeniyyettv azeri aze azerbaycanli azərbaycanlı azərbaycan azəri azərilərin azerilerin azerbaycanlilarin azərbaycanlıların azeride azəridə. Ne qeder ki veziyyet Iran ve Italiyadaki kimi deyil mubarizeni artirib maksimum evde qalmalisiz Azerbaycanli hekimden 10 TOVSIYE Koronavirus infeksiyasi dunyada yayildiqca bir terefden de sanki youtubda insanlara bu infeksiyanin ehemiyyetli bir virus olmadigini izah eden video carxlara rast gelinir Adi qrip virusudur oldurme riski cox asagidir sadece 3 xesteni oldurur verem xesteliyinden dunyada daha cox adam olur neinki korona virusundan bu kimi cumlelerle eminem ki siz de rastlasmisiniz b s b medicina a istinaden resident kardioloq Arif Cavadovun xususi olaraq saytimiz ucun hazirladigi maariflendirici cagiris ve meslehetlerfen ibaret meqalesini teqdim edir Butun bu yazilanlar koronavirusu sizlere tehlukesiz bir virus olaraq tanitmasin Cox ciddi bir xestelikle qarsi qarsiyayiq Iranda ve Cinde yollarda insanlarin aniden yixilmalari veya ictimai yerlerde xestelerin aniden veziyyetinin pislesmesi video goruntuleri internet uzerinde yayimlanib Sizce bu adi virusdur Oldurme riski 3 olsa bele xestelik adi virusdan qat qat cox suretle yayilir Bir ailede bir nefer qrip virusu olduqda ailenin diger uzvleri bezen hec qrip virusuna yoluxmur Ancaq koronavirus ucun bele deyil Kontakt qurdugunuz anda yoluxursunuz ve siz ozunuz de yoluxma menbeyi olursunuz Belelikle olum riski asagi olmasina baxmayaraq cox suretle yayildigi ucun bir cox olum hadiseleri ile yollarda ictimai yerlerde rast gelinir Ne qeder ki vetenimizdeki veziyyet Iran ve Italiyadaki kimi deyil ne qeder ki sevdiklerimiz gozumuzun onunde olmeyib bu xestelikden qorunmaliyiq Bu yazini oxuyan kimi eminem ki aglinizda Nece qorunaq Iran Italiya qoruna bilmediyi halda biz nece qoruna bilerik suallari yarandi Bu suallariniza cavab olaraq sizden sorusuram Niye Cinde yeni xestelerin sayi gun erzinde 20 30 oldugu halda Iran ve Italiyada 800 1000 arasidir Cinde xestelerin sayi 1 heftedir ki 80mini kecmir Ehalisinin sayi dunyada en cox olan olke bildiyimiz kimi Cindir 1 4milyard ehalisi var Bu qeder suretle yayilan koronavirusu neye gore Cinde umumi xeste sayi 80minde dayandi Cunki Cinde insanlar koronavirusun ciddiyyetini anladilar Oz sevdiklerini itirdikden sonra gozlerinin onunde ictimai yerlerde insanlar aniden olduyunu gordukden sonra xesteliyin ciddiyyetini anladilar ve virusdan qorunmaq ucun hekimlerin dediyi butun meslehetleri oldugu kimi yerine yetirerek koronavirusdan qorunmaga nail oldular 1 4 milyard ehalisi olan olkenin bu qeder suretli yayilan bir virusun olkede xeste sayinin 80minde dayanmasi insanlarin virusdan qorunmaq tedbirlerine emel etmedikleri teqdirde mumkun olmazdi Ele ise ne qeder ki oz sevdiklerimizi itirmemisik ne qeder ki insanlar gozlerimizin onunde aniden olmeyib ne qeder ki siz heyatdasiniz ve bu yazini oxuyursunuz ele ise qorunma tedbirlerine emel edek Eller ciyinden yuxari qalxmasin Ellerinizi ciyinden yuxarida yerlesen orqanlariniza aparmayin Ilk edeceyiniz is budur Ozunuzu bu qorunma yontemine oyresdire bildirdiyiniz teqdirde virusa yoluxma riskini ehemiyyetli derecede asagi salmis olacaqsiniz Adi tibbi maskalar bizi virusdan qorumur ancaq eli agiza buruna aparmamagi xatirlatmaqda yararli ola biler bir muddet oyresenecen Ancaq maskalarin ozlerinin istifade muddeti var o muddet kecdikden sonra maskalar ozleri infeksiya menbeyine cevrilir buna diqqet etmeliyik Elleri tez tez yumaq Ellerinizi tez tez sabunla dirseye qeder yumaq cox onemlidir Spreyli tibbi spirt daim yanimizda olmalidir Ellerinizi yuya bilmediyiniz zaman veya tehlukeli menbelerle qurdugunuz kontaktdan sonra derhal dirnaq aralarina diqqet etmek serti ile ellerinizi spirtlemek de bizi virusdan qoruyar Effektiv spirtlemek ucun dirnaqlarinizin uzun olmamasi meslehetdir Duzlu su Evde daim hazir duzlu su mehlulu olsun Eve geldiyiniz zaman ilk isiniz ellerinizi yumaq daha sonra duzlu su ile agiz boslugu burun boslugunu duzlu su ile yumaq ve qarqara etmeyin de virus infeksiyasindan qorunmada faydali oldugu bildirilir Temasdan qorunmaq Virus en basda kontakt fiziki temas yolu ile yoluxur Virusa yoluxmus xestenin kontaktda oldugu yerlere saglam insan kontakt qurduqdan sonra elini agiz burun veya gozlerine apardiqda virusa yoluxur En cox biz kontaktda oldugumuz salamlasmaq hetta salamdan sonra operek gorusmek Bu adetimize son qoymaliyiq Liftde basdigimiz duymeler qapilarin tutacaqlari neqliyyat vasitelerindeki tutacaqlar ve s bunlar hamisi en basda gelen kontakt qurdugumuz yerlerdir Caycilar restoranlar metro avtobus barlar kafeler mektebler toplantilar iclaslar meclisler ve s kimi yerlerden uzaq durmaq lazimdir Marketlerde maksimum diqqet En son marketlerle bagli daha cox danisilir infeksiya menbeyi olaraq Ona gore de bir markete daxil oldugunuz zaman infeksiya menbeyine daxil oldugunuzu unutmayin Odenisleri odeme kartlari ile edin cunki virusa yoluxmus bir xestenin kassire pul verdiyi vaxt hem kassiri yoluxdurmus olur hem de kassadaki diger pullar da artiq infeksiya menbeyine cevrilmis olur Mesafeni saxla Insanlarla 1 metrden daha yaxin mesafede unsiyyetde olmaq meslehet gorulmur Cunki asqirma ve oskurme zamani qarsinizdaki insan 1 metr mesafeyedek virus infeksiyalarini yaya bilir Asqirarken veya oskurerken salfetle agzinizi tutun daha sonra salefti atin Eger salfet yoxdursa qolunuzu dirsekden bukub agzinizi tutmaginiz meslehet gorulur Evde qal Italiyada seherin birine giris cixis qadagasi qoyulacagini esidenler seherden cixib kenar seher ve kendlere uz tutdular ki virusun yayilmasini daha da suretlendirdiler Evde oturmaq cole cixmamaq virusdan qorunmagin en yaxsi usuludur Mekteblerin universitetlerin dayandirilmasi virusun yoluxma ve yayilma riskini asagi salmaq ucun atilmis bir addimdir Derslerin olmamasindan istifade edib alis veris merkezlerine eylence merkezlerine gedenler var ki virusa yoluxmaq ve virusu yaymaq riskini artirmis olursunuz Ozunuzu yaxsi hiss etmirsinizse Evden cole cixmayin Ozunuze ayri bir otaq ayirin Hec kesle yaxin unsiyyetde olmayin Eger temperatur oskurek ve tengnefeslik sikayetleri yaranarsa hekime muraciet edin Bu yazini daha da artirmaq olar ancaq yazinin uzun olmasi herkesin oxumamasina sebeb ola bileceyinden sadece daha onemli noqteleri vurguladiq Elavelerinizi serhlerde boluse bilersiniz Herkesin faydalana bilmesi ucun yazini paylasaq