Zəngilanın işğaldan azad edilməsi ölkəyə nə vəd edir? - ŞƏRH
Zəngilanın işğaldan azad edilməsi ölkəmizin mineral resurs istehsalını və ixracını artıracaq.
Bu barədə İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin departament rəhbəri Nicat Hacızadə məlumat verib.
O bildirib ki, Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonuna daxil olan Zəngilan rayonu iqtisadi və coğrafi nöqteyi-nəzərdən əlverişli potensiala malikdir. Hər iki tərəfdən müxtəlif ölkələrlə həmsərhəd olan rayon qərbdə dağlıq, şərqdə düzənlik əraziyə malikdir. Bu özəlliklər Zəngilan rayonunun şaxəli resurslara malik olması ilə bağlı ilkin təəssüratları formalaşdırır.
Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonu mineral yataqların sayı üzrə coğrafi şaxələndirməyə malikdir. Rəsmi hesablamalara görə, Ermənistanın işğalçılıq siyasəti nəticəsində, işğaldan azad olunan və davam edən iqtisadi rayonlarda 155 müxtəlif növ mineral yataqları mövcuddur ki, bunlar qızıl, gümüş, mis, dəmir, sink, qranit, mərmər, qiymətli daşlar, odadavamlı gil və digər faydalı qazıntılardır.
Zəngilan rayonu iki ölkə ilə qonşu dəhlizlərə malik olmaqla xarici ticarət üçün unikal imkanlara sahibdir. Tranzit nöqteyi-nəzərdən, rayonun xüsusi özəlliyi var ki, İran İslam Respublikası ilə ticarət münasibətlərinin daha da inkişafına töhfə verə bilər. Habelə, Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonunda Kəlbəcərdən sonra ikinci daha böyük və sənaye əhəmiyyətli 6,5 ton qızıl və 3 min ton mis təşkil edən Vecnəli yatağı, ehtiyatları 6618 min kubmetr olan və üzlük daşı istehsalına yararlı Oxçuçay mərmərləşmiş əhəngdaşı, təsdiq edilmiş ehtiyatları 129 milyon ton olan Zəngilan (Daşbaşı-Əsgurum) əhəngdaşı, ehtiyatları 6024 min ton olan qırmadaş və əhəng istehsalına yararlı Zəngilan əhəngdaşı, ümumi ehtiyatları 28943 min kubmetr təşkil edən Bartaz-I və Bartaz-II porfirit, ehtiyatları 1102 min kubmetr olan kərpic-kirəmid istehsalına yararlı Zəngilan gil və ehtiyatları 17367 min kubmetr olan Zəngilan qum-çınqıl qarışığı yataqları mövcuddur. Erməni işğalçıları tərəfindən istismar edilən bu yataqlar sözügedən ölkənin dırnaqarası “keyfiyyətli mineral ehtiyatlar” ixrac edən ölkəsinə çevirmişdi.
Belə ki, Ermənistan xarici ticarətini tədqiq edən zaman ixracda dominant mövqe mineral ehtiyatlara aiddir. Qədim Azərbaycan torpağına aid Ermənistan ərazisində də mineral ehtiyatlar mövcuddur. Sözügedən ölkə Kəlbəcər və Zəngilan rayonu ərazisində yerləşən mineral ehtiyatları mənimsəyərək erməni mənşəli resurs kimi Avropa ölkələrinə və Rusiya Federasiyasına ixrac edir.
Vurğulanıb ki, istismar edilən mineral resursların mənşəyini saxtalaşdıraraq, Avropa ölkələrinə satan Ermənistan iqtisadi cinayətkarlıqla məşğul olurdu. Çünki, Avropa Birliyinin qanunvericilik normalarında mənşə ölkəsinin bilərəkdən səhv ekspertiza edilməsi iqtisadi cinayətkarlıq hesab edilir və bu kimi hallar aşkarlandığı müddətdə ticarət sanksiyaları tətbiq edilir. Bütün bunları bilən Ermənistan malın mənşə özəlliyini saxtalaşdıraraq Ermənistan ərazisi kimi göstərib.
Bu yataqların işlənməsində iştirak edən Sterlite Gold Ltd, Sirkap Armenian, Base Metals, Manex and Valex və Armenian Copper Program kimi onlarla şirkətin əksəriyyəti xaricdəki erməni diasporası tərəfindən idarə edilib.
Zəngilan rayonu coğrafi müxtəlifliyinin bariz nümunəsi turizm potensialına malik olmasıdır. Avropada misli olmayan Şərq çinarları, qoz və digər qiymətli ağaclar bu zonada yerləşir. Yaşı 500-ə, uzunluğu 12 km çatan çinar meşəliyi Bəsitçay qoruğunda saxlanılır. Bəsitçay qoruğu Azərbaycanın cənubi-qərbində işğal olunmuş Zəngilan ərazilərində Bəsitçayın dərəsində 1974-cü ildə yaradılıb. Qoruğun sahəsi 107 hektardır. Qoruqda yerləşən Şərq çinarı “Qırmızı Kitab”a daxil edilib. Təəssüflər olsun ki, erməni işğalçıları tərəfindən kəsilərək yüngül sənayedə və digər biznes məqsədləri üçün istismar edilən ağaclar da iqtisadi cinayətkarlığın qurbanıdır.
Zəngilan şəhərinin işğaldan azad olunması ölkəmizin iqtisadi inkişafını daha da sürətləndirəcək. İqtisadiyyatda tikinti sektorunun drayver roluna malik olduğunu nəzərə aldıqda, daxili tələbin qarşılanmasında Zəngilan rayon təbii sərvətləri əhəmiyyətli rol oynacaq.
Qeyd edilib ki, son illər mineral resurslarımızın ixracı qeyri-neft sektorunda lider mövqelərdə təmsil olunur. Belə ki, qızıl ixracı həyata keçirən dövlət şirkətinin ixracı aylıq ortalama 10-18 milyon ABŞ dolları arasında dəyişir. Zəngilan rayonunda sənaye əhəmiyyətli 6,5 ton qızıl və 3 min ton mis təşkil edən Vecnəli yatağından istifadə ilə ölkəmiz mineral resurslar ixracını daha da artıracaq.
Nigar Məmmədova
Kateqoriya: İqtisadiyyat | Baxışlar: 1824
Oct 21, 2020 10:38 AM | Müəllif: NiNa.Az
, azerbaycan xeberleri, olkede ve dunyada bas veren en son xeberleri size catdirirq. Ana Xeber, Ana Xəbər, Aztv, Az Tv, Atv, A tv, Xezer Tv, Xezertv, Xezer Xeber, Xezer, ARB Tv, Arbtv, Lider, Lidertv, Lider tv, Spaces tv, Spacestv, Speyis tv, Speyistv, İdman Kanali, Kanal, Kanali, Kanalı, Idman Tv, Medeniyyet Tv, Medeniyyet, Mədəniyyət, Medeniyyettv . Zengilanin isgaldan azad edilmesi olkeye ne ved edir SERH Zengilanin isgaldan azad edilmesi olkemizin mineral resurs istehsalini ve ixracini artiracaq Bu barede Iqtisadi Islahatlarin Tehlili ve Kommunikasiya Merkezinin departament rehberi Nicat Hacizade melumat verib O bildirib ki Kelbecer Lacin iqtisadi rayonuna daxil olan Zengilan rayonu iqtisadi ve cografi noqteyi nezerden elverisli potensiala malikdir Her iki terefden muxtelif olkelerle hemserhed olan rayon qerbde dagliq serqde duzenlik eraziye malikdir Bu ozellikler Zengilan rayonunun saxeli resurslara malik olmasi ile bagli ilkin teessuratlari formalasdirir Kelbecer Lacin iqtisadi rayonu mineral yataqlarin sayi uzre cografi saxelendirmeye malikdir Resmi hesablamalara gore Ermenistanin isgalciliq siyaseti neticesinde isgaldan azad olunan ve davam eden iqtisadi rayonlarda 155 muxtelif nov mineral yataqlari movcuddur ki bunlar qizil gumus mis demir sink qranit mermer qiymetli daslar odadavamli gil ve diger faydali qazintilardir Zengilan rayonu iki olke ile qonsu dehlizlere malik olmaqla xarici ticaret ucun unikal imkanlara sahibdir Tranzit noqteyi nezerden rayonun xususi ozelliyi var ki Iran Islam Respublikasi ile ticaret munasibetlerinin daha da inkisafina tohfe vere biler Habele Kelbecer Lacin iqtisadi rayonunda Kelbecerden sonra ikinci daha boyuk ve senaye ehemiyyetli 6 5 ton qizil ve 3 min ton mis teskil eden Vecneli yatagi ehtiyatlari 6618 min kubmetr olan ve uzluk dasi istehsalina yararli Oxcucay mermerlesmis ehengdasi tesdiq edilmis ehtiyatlari 129 milyon ton olan Zengilan Dasbasi Esgurum ehengdasi ehtiyatlari 6024 min ton olan qirmadas ve eheng istehsalina yararli Zengilan ehengdasi umumi ehtiyatlari 28943 min kubmetr teskil eden Bartaz I ve Bartaz II porfirit ehtiyatlari 1102 min kubmetr olan kerpic kiremid istehsalina yararli Zengilan gil ve ehtiyatlari 17367 min kubmetr olan Zengilan qum cinqil qarisigi yataqlari movcuddur Ermeni isgalcilari terefinden istismar edilen bu yataqlar sozugeden olkenin dirnaqarasi keyfiyyetli mineral ehtiyatlar ixrac eden olkesine cevirmisdi Bele ki Ermenistan xarici ticaretini tedqiq eden zaman ixracda dominant movqe mineral ehtiyatlara aiddir Qedim Azerbaycan torpagina aid Ermenistan erazisinde de mineral ehtiyatlar movcuddur Sozugeden olke Kelbecer ve Zengilan rayonu erazisinde yerlesen mineral ehtiyatlari menimseyerek ermeni menseli resurs kimi Avropa olkelerine ve Rusiya Federasiyasina ixrac edir Vurgulanib ki istismar edilen mineral resurslarin menseyini saxtalasdiraraq Avropa olkelerine satan Ermenistan iqtisadi cinayetkarliqla mesgul olurdu Cunki Avropa Birliyinin qanunvericilik normalarinda mense olkesinin bilerekden sehv ekspertiza edilmesi iqtisadi cinayetkarliq hesab edilir ve bu kimi hallar askarlandigi muddetde ticaret sanksiyalari tetbiq edilir Butun bunlari bilen Ermenistan malin mense ozelliyini saxtalasdiraraq Ermenistan erazisi kimi gosterib Bu yataqlarin islenmesinde istirak eden Sterlite Gold Ltd Sirkap Armenian Base Metals Manex and Valex ve Armenian Copper Program kimi onlarla sirketin ekseriyyeti xaricdeki ermeni diasporasi terefinden idare edilib Zengilan rayonu cografi muxtelifliyinin bariz numunesi turizm potensialina malik olmasidir Avropada misli olmayan Serq cinarlari qoz ve diger qiymetli agaclar bu zonada yerlesir Yasi 500 e uzunlugu 12 km catan cinar meseliyi Besitcay qorugunda saxlanilir Besitcay qorugu Azerbaycanin cenubi qerbinde isgal olunmus Zengilan erazilerinde Besitcayin deresinde 1974 cu ilde yaradilib Qorugun sahesi 107 hektardir Qoruqda yerlesen Serq cinari Qirmizi Kitab a daxil edilib Teessufler olsun ki ermeni isgalcilari terefinden kesilerek yungul senayede ve diger biznes meqsedleri ucun istismar edilen agaclar da iqtisadi cinayetkarligin qurbanidir Zengilan seherinin isgaldan azad olunmasi olkemizin iqtisadi inkisafini daha da suretlendirecek Iqtisadiyyatda tikinti sektorunun drayver roluna malik oldugunu nezere aldiqda daxili telebin qarsilanmasinda Zengilan rayon tebii servetleri ehemiyyetli rol oynacaq Qeyd edilib ki son iller mineral resurslarimizin ixraci qeyri neft sektorunda lider movqelerde temsil olunur Bele ki qizil ixraci heyata keciren dovlet sirketinin ixraci ayliq ortalama 10 18 milyon ABS dollari arasinda deyisir Zengilan rayonunda senaye ehemiyyetli 6 5 ton qizil ve 3 min ton mis teskil eden Vecneli yatagindan istifade ile olkemiz mineral resurslar ixracini daha da artiracaq b Nigar Memmedova b