Payız-qış aylarında özümüzü infeksiyalardan necə sığortalaya bilərik? - DİETOLOQ XƏBƏRDARLIĞI
Həkim Ləman Süleymanova koronavirus pandemiyası səbəbilə elan edilən karantin müddətində əhali arasında kökələnlərin kəskin artdığını bildirib.
www.NiNa.Az bildirir ki, ekspert publika-a verdiyi müsahibədə payız aylarında xəstəliklərdən qorunma yollarından söz açıb. O bildirib ki, görülən tədbirlərlə yanaşı, sağlam qidalanma sayəsində insanlar özünü koronavirusdan sığortalaya bilər. Həkim-terapevt həmçinin COVID-19-dan sağalan xəstələrin qidalanması barədə vacib tövsiyələr verib.
- Ləman doktor, payız aylarında immun sistemini gücləndirmək üçün nə etməliyik? Xəstəliklərdən qorunmaq üçün qidaların rolu nə qədərdir?
- Kəskin respirator virus, xüsusilə COVID-19 infeksiyasından insanın özünü bir növ sığortalaması üçün ilk növbədə "antivirus sistemi"ni gücləndirməliyik. Bu sistem insan doğulan andan etibarən çalışmağa başlayır. "Antivirus" dediyim bu funksiya nədir? Bu, insanın özünü ətraf mühitin infeksiyasından qorumasını təmin edən maddələr mübadiləsi deyilən təbii mexanizm və daxili energetika balansıdır.
Sağlam qidalar insan həyatı üçün əhəmiyyətlidir, hamilə qadın düzgün qidalanmalıdır ki, doğulacaq körpəsi genetik xəstəliklərdən sığortalansın, daha sağlam olsun. Yuxu rejimi və fiziki akivlik də insan sağlamlığının keşiyində dayanan əsas amillərdən biridir. Çünki bütün bunlar metabolizmanı və ya daxili "antivirus sistemi"ni gücləndirməyə xidmət edir. Odur ki, özümüzü xəstəliklərdən qorumaq istəyiriksə, sağlam qidalanmalıyıq, bütün vacib olan maddələri qidalardan almalıyıq.
Bu gün dünyada arıqlamaq üçün milyonlarla insan pəhriz saxlayır, təəssüf ki, onların çoxu düzgün qidalanmır. Xüsusilə qadınlarımız özünü ac saxlayır və heç nə yemirlər ki, fit bədənə sahib olsunlar. Bu yanlış həyat tərzidir. İstər meyvə-tərəvəz, ağartı, bitkilər, istərsə də ət məhsullarından əldə edilən maddələr orqanizm üçün olduqca vacibdir. Maddələr mübadiləsi çalışmalıdır ki, "antivirus sistemi" işlək vəziyyətdə olsun.
- Demək istəyirsiniz ki, sağlam qidalanmayan insanlar virusun tələsinə daha tez düşür?
- Əlbəttə ki, virusa yoluxan insanların böyük əksəriyyəti sağlam qidalanmayanlardır. Dünya virusdan əzab çəkdiyi bir dövrdə biz çətin vəziyyətdən çıxmağı bacardıq. Təbii ki, bütün qayda-qanunlara riayət etdik, Operativ Qərargahın verdiyi möhtəşəm işlər nəticəsində böyük irəliləyişlər əldə etdik, özümüzü sığortaladıq.
Hazırda vəziyyət yaxşılaşmağa doğru getsə də, bilirik ki, payız ayları kəskin respirator infeksiyaların yayıldığı bir dövrdür. Odur ki, biz sağlam qidalanaraq özümüzü sığortalamağa çalışmalıyıq. Lazım olan maddələri qidalardan alsaq, immun sisteminin virusa qarşı müqavimətini artıra bilərik. Bu halda hətta virus bədənə daxil olsa da, münbit şərait görmədiyi zaman fəaliyyət göstərə bilmir, sağalma prosesi sürətlənir və beləliklə bədən bu xəstəliyə qalib gəlir.
Amma düzgün qidalanmayan, gün ərzində demək olar ki, heç nə yeməyən insanlar xəstəliyə həm asanlıqla yoluxa bilir, həm də xəstəliyi ağır keçirir. Xüsusilə siqaret çəkən və içki içən insanların ağız boşluğunun selikli qişasında immun sisteminin qoruyucu hüceyrələri öz aktivliyini itirir. Onların istənilən virus infeksiyasına yoluxmaq ehtimalı daha yüksəkdir. Bundan əlavə, COVID-19-un adi qripdən fərqli olaraq bir neçə mərhələsi var. Tibbə məlum olmayan qorxulu tərəflərinin də olduğu bildirilir. Qorxulu tərəfi odur ki, bir qrup insanda testin nəticələri pozitiv çıxsa da, onlarda virusun heç bir əlaməti özünü göstərmir.
- Virusa yoluxan insanlar sağaldıqdan sonra necə qidalanmalıdır?
- Bu xəstəliyi keçirən insanlar xüsusilə diqqətli olmalıdır. Birincisi, immun sistemi qətiyyən zəifləməməlidir, orqanizm zəifləyərsə, xəstəlik yenidən aktivləşə bilər. Həmçinin düzgün qidalanmaq və maye qəbulunun rolunu xüsusilə qeyd etməliyəm. Vitamin və minerallar səhərlər orqanizm tərəfindən daha yaxşı mənimsənildiyi üçün meyvə-tərəvəzi səhər saatlarında qəbul etməyi tövsiyə edirəm. Bu, immun sisteminin də yaxşı çalışmasına təsir edəcək.
Koronavirusdan sağalan xəstələrin səhər menyusunda qırmızı ət mühüm yer tutmalıdır. Qırmızı əti 07:15-dən 11:15-ə qədər yemək lazımdır. Çünki orqanizmdən dəmir və protein ən çox səhər saat 8 və 9 radələrində mənimsənilir. Ümumiyyətlə istənilən faydalı qidanın tərkibindəki faydalı maddələr orqanizm tərəfindən səhər saat 11-ə qədər mənimsənilir.
- Payız rasionuna daha hansı qidaları mütləq daxil etməliyik?
- Ətlə yanaşı Omeqa-3 yağ turşuları ilə zəngin olan çərəzlər, balıq əti menyuda üstünlük təşkil etməlidir. Meyvə-tərəvəzə də üstünlük verməyə çalışın. Sitrus meyvələrinin tərkibindəki C vitamini immun sistemini dəstəkləyir. Eləcə də menyuda mütləq alma olmalıdır. Almanın istənilən sortu ola bilər, lakin yaxşı olardı ki, onu da səhər saatlarında yeyəsiniz.
Axşamlar yeyilən meyvə şəkər xəstələrində qanda şəkəri artıra bilsə də, səhər saatlarında yeyilməsinin qorxusu yoxdur.
- Ölkəmizdə pandemiya ilə əlaqədar aylarla karantin rejimi elan olundu, bu bəla hələ də ötüşməyib. İdman zalları açılmayıb, insanlar aktiv həyatdan uzaqlaşmaq məcburiyyətində qaldı. Bu kimi amillər əhalinin çəkisinə necə təsir etdi, statistik göstəricilər nə deyir?
- Statistika göstərir ki, kökələnlərin sayı həddən artıq çoxalıb. Hətta 60-70 kq kökələnlər var. Sual verirəm ki, karantin müddətində bu qədər çəkini necə almısınız... Cavab verirlər ki, yeyib yatırdıq. Karantin köklüyə bəhanə olmamalıdır. Burda karantinin heç bir rolu yoxdur, insanlar özləri öz səhhətlərinə biganə yanaşıb. Səhər tezdən durub ən azından evdə məşq etmək olar.
- Hansı saatlarda idman edilməlidir?
- Yaxşı olardı ki, günəş çıxana yaxın, günəş çıxandan bir saat sonra, günəşin batmasına 15 dəqiqə qalmış və günəşin batmasından bir saat sonra. Günəş çıxandan bir saat sonra metabolizmanın sürətləndiyi dövrdür, amma metabolizma zəiflədiyi dövrdə də etmək lazımdır ki, bədən gümrah olsun.
Kateqoriya: Sağlamlıq | Baxışlar: 615
Sep 14, 2020 7:51 PM | Müəllif: NiNa.Az
, azerbaycan xeberleri, olkede ve dunyada bas veren en son xeberleri size catdirirq. Ana Xeber, Ana Xəbər, Aztv, Az Tv, Atv, A tv, Xezer Tv, Xezertv, Xezer Xeber, Xezer, ARB Tv, Arbtv, Lider, Lidertv, Lider tv, Spaces tv, Spacestv, Speyis tv, Speyistv, İdman Kanali, Kanal, Kanali, Kanalı, Idman Tv, Medeniyyet Tv, Medeniyyet, Mədəniyyət, Medeniyyettv . Payiz qis aylarinda ozumuzu infeksiyalardan nece sigortalaya bilerik DIETOLOQ XEBERDARLIGI Hekim Leman Suleymanova koronavirus pandemiyasi sebebile elan edilen karantin muddetinde ehali arasinda kokelenlerin keskin artdigini bildirib b s b bildirir ki ekspert publika a verdiyi musahibede payiz aylarinda xesteliklerden qorunma yollarindan soz acib O bildirib ki gorulen tedbirlerle yanasi saglam qidalanma sayesinde insanlar ozunu koronavirusdan sigortalaya biler Hekim terapevt hemcinin COVID 19 dan sagalan xestelerin qidalanmasi barede vacib tovsiyeler verib b Leman doktor payiz aylarinda immun sistemini guclendirmek ucun ne etmeliyik Xesteliklerden qorunmaq ucun qidalarin rolu ne qederdir b Keskin respirator virus xususile COVID 19 infeksiyasindan insanin ozunu bir nov sigortalamasi ucun ilk novbede antivirus sistemi ni guclendirmeliyik Bu sistem insan dogulan andan etibaren calismaga baslayir Antivirus dediyim bu funksiya nedir Bu insanin ozunu etraf muhitin infeksiyasindan qorumasini temin eden maddeler mubadilesi deyilen tebii mexanizm ve daxili energetika balansidir Saglam qidalar insan heyati ucun ehemiyyetlidir hamile qadin duzgun qidalanmalidir ki dogulacaq korpesi genetik xesteliklerden sigortalansin daha saglam olsun Yuxu rejimi ve fiziki akivlik de insan saglamliginin kesiyinde dayanan esas amillerden biridir Cunki butun bunlar metabolizmani ve ya daxili antivirus sistemi ni guclendirmeye xidmet edir Odur ki ozumuzu xesteliklerden qorumaq isteyirikse saglam qidalanmaliyiq butun vacib olan maddeleri qidalardan almaliyiq Bu gun dunyada ariqlamaq ucun milyonlarla insan pehriz saxlayir teessuf ki onlarin coxu duzgun qidalanmir Xususile qadinlarimiz ozunu ac saxlayir ve hec ne yemirler ki fit bedene sahib olsunlar Bu yanlis heyat terzidir Ister meyve terevez agarti bitkiler isterse de et mehsullarindan elde edilen maddeler orqanizm ucun olduqca vacibdir Maddeler mubadilesi calismalidir ki antivirus sistemi islek veziyyetde olsun b Demek isteyirsiniz ki saglam qidalanmayan insanlar virusun telesine daha tez dusur b Elbette ki virusa yoluxan insanlarin boyuk ekseriyyeti saglam qidalanmayanlardir Dunya virusdan ezab cekdiyi bir dovrde biz cetin veziyyetden cixmagi bacardiq Tebii ki butun qayda qanunlara riayet etdik Operativ Qerargahin verdiyi mohtesem isler neticesinde boyuk irelileyisler elde etdik ozumuzu sigortaladiq Hazirda veziyyet yaxsilasmaga dogru getse de bilirik ki payiz aylari keskin respirator infeksiyalarin yayildigi bir dovrdur Odur ki biz saglam qidalanaraq ozumuzu sigortalamaga calismaliyiq Lazim olan maddeleri qidalardan alsaq immun sisteminin virusa qarsi muqavimetini artira bilerik Bu halda hetta virus bedene daxil olsa da munbit serait gormediyi zaman fealiyyet gostere bilmir sagalma prosesi suretlenir ve belelikle beden bu xesteliye qalib gelir Amma duzgun qidalanmayan gun erzinde demek olar ki hec ne yemeyen insanlar xesteliye hem asanliqla yoluxa bilir hem de xesteliyi agir kecirir Xususile siqaret ceken ve icki icen insanlarin agiz boslugunun selikli qisasinda immun sisteminin qoruyucu huceyreleri oz aktivliyini itirir Onlarin istenilen virus infeksiyasina yoluxmaq ehtimali daha yuksekdir Bundan elave COVID 19 un adi qripden ferqli olaraq bir nece merhelesi var Tibbe melum olmayan qorxulu tereflerinin de oldugu bildirilir Qorxulu terefi odur ki bir qrup insanda testin neticeleri pozitiv cixsa da onlarda virusun hec bir elameti ozunu gostermir b Virusa yoluxan insanlar sagaldiqdan sonra nece qidalanmalidir b Bu xesteliyi keciren insanlar xususile diqqetli olmalidir Birincisi immun sistemi qetiyyen zeiflememelidir orqanizm zeifleyerse xestelik yeniden aktivlese biler Hemcinin duzgun qidalanmaq ve maye qebulunun rolunu xususile qeyd etmeliyem Vitamin ve minerallar seherler orqanizm terefinden daha yaxsi menimsenildiyi ucun meyve terevezi seher saatlarinda qebul etmeyi tovsiye edirem Bu immun sisteminin de yaxsi calismasina tesir edecek Koronavirusdan sagalan xestelerin seher menyusunda qirmizi et muhum yer tutmalidir Qirmizi eti 07 15 den 11 15 e qeder yemek lazimdir Cunki orqanizmden demir ve protein en cox seher saat 8 ve 9 radelerinde menimsenilir Umumiyyetle istenilen faydali qidanin terkibindeki faydali maddeler orqanizm terefinden seher saat 11 e qeder menimsenilir b Payiz rasionuna daha hansi qidalari mutleq daxil etmeliyik b Etle yanasi Omeqa 3 yag tursulari ile zengin olan cerezler baliq eti menyuda ustunluk teskil etmelidir Meyve tereveze de ustunluk vermeye calisin Sitrus meyvelerinin terkibindeki C vitamini immun sistemini destekleyir Elece de menyuda mutleq alma olmalidir Almanin istenilen sortu ola biler lakin yaxsi olardi ki onu da seher saatlarinda yeyesiniz Axsamlar yeyilen meyve seker xestelerinde qanda sekeri artira bilse de seher saatlarinda yeyilmesinin qorxusu yoxdur b Olkemizde pandemiya ile elaqedar aylarla karantin rejimi elan olundu bu bela hele de otusmeyib Idman zallari acilmayib insanlar aktiv heyatdan uzaqlasmaq mecburiyyetinde qaldi Bu kimi amiller ehalinin cekisine nece tesir etdi statistik gostericiler ne deyir b Statistika gosterir ki kokelenlerin sayi hedden artiq coxalib Hetta 60 70 kq kokelenler var Sual verirem ki karantin muddetinde bu qeder cekini nece almisiniz Cavab verirler ki yeyib yatirdiq Karantin kokluye behane olmamalidir Burda karantinin hec bir rolu yoxdur insanlar ozleri oz sehhetlerine bigane yanasib Seher tezden durub en azindan evde mesq etmek olar b Hansi saatlarda idman edilmelidir b Yaxsi olardi ki gunes cixana yaxin gunes cixandan bir saat sonra gunesin batmasina 15 deqiqe qalmis ve gunesin batmasindan bir saat sonra Gunes cixandan bir saat sonra metabolizmanin suretlendiyi dovrdur amma metabolizma zeiflediyi dovrde de etmek lazimdir ki beden gumrah olsun