Azərbaycanda süni intellekti necə inkişaf etdirmək olar? - TƏKLİF
Azərbaycanda gənc nəslin proqramlama və ixtira fəaliyyətlərinə dəstək verilməli, onların süni intellektə qatqı verə biləcək layihələri maliyyələşdirilməlidir.
www.NiNa.Az bildirir ki, bunu Trend-ə təhsil üzrə ekspert Elçin Süleymanov deyib.
Onun sözlərinə görə, süni intellektin inkişafı məqsədilə orta məktəblərdə robotexnika və kodlama dərsləri tədris edilməlidir.
Ekspert qeyd edib ki, şagirdlərin proqramlaşdırma bacarıqları inkişaf etdikcə süni intellekt sahəsində bacarıqları da inkişaf edəcək. Eyni zamanda, ali təhsil ocaqlarında və AMEA- da süni intellekt ixtisasları üzrə kadr hazırlanmalı və bu sahə üzrə tədqiqatlara grantlar verilməlidir: "Unutmamalıyıq ki, sahib olduğumuz insan kapitalı təbii sərvətlərimizdən daha dəyərlidir. Bu kapitalın inkişafı üçün vacib olan bütün addımlar atılmalıdır".
Süni intellektin insan məntiqini informasiya hesablama texnologiyalarında tətbiq etmək məqsədilə yaradılan dəqiq elm sahəsi olduğunu xatırladan E.Süleymanov qeyd edib ki, süni intellekt sahəsində aparılan tədqiqatlar kompüter elmləri, iqtisadiyyat, psixologiya, optimallaşdırma, məntiq və bir sıra başqa sahələri əhatə edir. Süni intellekt təbiət elmləri və mühəndislikdən başlayaraq, bir çox sahədə geniş şəkildə istifadə olunur: "Bu sahə insanın sahib olduğu ən dəyərli mülkiyyəti olan intellektin maşınlar tərəfindən dəqiq şəkildə simulyasiya olunması məqsədilə yaradılıb və inkişaf etdirilir. Müasir dünyada kompüterlərin insan beyni kimi fəaliyyət göstərməsinə imkan verən süni intellektin mürəkkəb innovativ texnologiyası sosial həyatımızın müxtəlif sferalarına inteqrasiya edərək cəmiyyətin innovativ inkişafında mühüm rol oynayır. Hazırda dünyanın ən qabaqcıl, inkişaf etmiş ölkələri süni intellektə əsaslanan yüksək innovativ texnoloji məhsul və xidmətlərin inkişaf etdirilməsi üçün külli miqdarda maliyyə vəsaiti sərf edir. Son illər telekommunikasiya, elektron ticarət, nəqliyyat, səhiyyə, maliyyə və digər istehsalat sahələrində olduğu kimi, artıq innovativ sahibkarlıq sahəsində də süni intellekt məhsullarının tətbiqinə geniş yer verilir".
Süni intellektin informasiya texnologiyaları sahəsinin mövcud istiqamətləri arasında ən çox gəlir gətirən sahələrdən biri olduğunu deyən E.Süleymanov bildirib ki, süni intellektin inkişafı ölkələrin iqtisadiyyatında diversifikasiyanın gücləndirilməsinə təkan verir: "Süni intellekt proqramlarını danışa və hərəkət edə bilən robot kimi hər gün qarşımızda görməsək də, gündəlik həyatımızda həmin texnologiyadan istifadə edirik. Bu elm aviasiya, təhsil, səhiyyə, maliyyə, ağır sənaye, neyrocərrahiyə və digər sahələrdə tətbiq olunur. Süni intellekt böyük vaxt tələb edən məsələlərin həllində effektivdir, o, yuxu və fasilə tələb etmədiyindən fasiləsiz işləyə bilir. Süni intellekt tətbiq olunan zaman xətaların başvermə ehtimalı yoxdur, eləcə də ondan kosmos və okeanın dərinliklərinin araşdırılmasında istifadə edilir".
E.Süleymanov qeyd edib ki, süni intellektin insan əməyinə olan tələbatı aşağı salması kimi mənfi tərəfi də mövcuddur. Proqnozlara görə, 2030-cu ilədək dünyada işləyən əhalinin üçdə-biri, Yaponiyada isə təqribən yarısı yeni peşələr axtarmaq məcburiyyətində qalacaq: "Yeri gəlmişkən, artıq süni intellektdən istifadə edərək sürücüsüz idarə olunan avtomobillər yaradılır. "Google" şirkətinin yaratdığı pilotsuz avtomobillər ABŞ yollarında sınaqlardan da keçirilib. Bu ağıllı avtomobillər xeyli məsafə qət edərək bir dəfə də olsun yol hərəkəti qaydasını pozmayıb və qəzaya uğramayıb. "Google" şirkətinin təcrübəsini yalnız nəqliyyat şirkətləri deyil, yol hərəkəti qəzaları sahəsində ixtisaslaşan hüquqşünaslar da izləyirlər. Onların fikrincə, insan xətalarının sayı səngidikcə xəsarət alan insan və maşınların sayı, nəticədə ölüm hadisələri və sığorta haqqı da azalacaq. Bu o deməkdir ki, yol hərəkəti hadisələrində zərər çəkən insanların hüquqlarını qoruyan hüquqşünasların da işinə tədricən ehtiyac qalmayacaq. Yalnız hüquqşünaslar deyil, sürücülər, yükdaşıyanlar, çağrı mərkəzlərinin, qaynar xətlərin operatorları öz işini itirəcək. Bu və digər peşə sahiblərini süni intellekt əvəz edəcək".
Azərbaycanın Cənubi Qafqazda süni intellektin tətbiqinə görə öz liderliyini qoruyub saxladığını deyən E.Süleymanov əlavə edib ki, süni intellektin tətbiqini əks etdirən qlobal indeksdə (2019-cu ildə nəşr olunub) ölkəmiz 64-cü yerdədir. Cədvəldə Gürcüstan 76-cı, Ermənistan isə 81-ci sırada yer alıb. İlk beşlikdə isə Sinqapur, Almaniya, Böyük Britaniya, ABŞ və Finlandiya yer alır.
Ekspert hesab edir ki, Azərbaycanda süni intellektin tətbiqinin hər il daha da artacağının göstəricisi əvvəlki nəslə nisbətən yeni nəsil əhalinin internet texnologiyalarından daha məhsuldar istifadə edə bilmə potensialıdır: "Hazırda orta və ali təhsil müəssisələrində təhsil alan iki milyona yaxın şagird və tələbə müasir informasiya texnologiyalarından daha məhsuldar istifadə edir. Texnologiya nəsli olan bu "Z" nəsli süni intellekt imkanlarının genişlənməsinə müsbət təsir edəcək. Sadəcə, hökumətin üzərinə düşən vəzifə bu nəslin bilik və bacarıq potensialını daha da inkişaf etdirmə proqramlarını artırması üçün işlər görməkdir"
Kateqoriya: Elm | Baxışlar: 736
Aug 11, 2020 8:02 AM | Müəllif: NiNa.Az
, azerbaycan xeberleri, olkede ve dunyada bas veren en son xeberleri size catdirirq. Ana Xeber, Ana Xəbər, Aztv, Az Tv, Atv, A tv, Xezer Tv, Xezertv, Xezer Xeber, Xezer, ARB Tv, Arbtv, Lider, Lidertv, Lider tv, Spaces tv, Spacestv, Speyis tv, Speyistv, İdman Kanali, Kanal, Kanali, Kanalı, Idman Tv, Medeniyyet Tv, Medeniyyet, Mədəniyyət, Medeniyyettv . Azerbaycanda suni intellekti nece inkisaf etdirmek olar TEKLIF b Azerbaycanda genc neslin proqramlama ve ixtira fealiyyetlerine destek verilmeli onlarin suni intellekte qatqi vere bilecek layiheleri maliyyelesdirilmelidir b b s b bildirir ki bunu Trend e tehsil uzre ekspert Elcin Suleymanov deyib Onun sozlerine gore suni intellektin inkisafi meqsedile orta mekteblerde robotexnika ve kodlama dersleri tedris edilmelidir Ekspert qeyd edib ki sagirdlerin proqramlasdirma bacariqlari inkisaf etdikce suni intellekt sahesinde bacariqlari da inkisaf edecek Eyni zamanda ali tehsil ocaqlarinda ve AMEA da suni intellekt ixtisaslari uzre kadr hazirlanmali ve bu sahe uzre tedqiqatlara grantlar verilmelidir Unutmamaliyiq ki sahib oldugumuz insan kapitali tebii servetlerimizden daha deyerlidir Bu kapitalin inkisafi ucun vacib olan butun addimlar atilmalidir Suni intellektin insan mentiqini informasiya hesablama texnologiyalarinda tetbiq etmek meqsedile yaradilan deqiq elm sahesi oldugunu xatirladan E Suleymanov qeyd edib ki suni intellekt sahesinde aparilan tedqiqatlar komputer elmleri iqtisadiyyat psixologiya optimallasdirma mentiq ve bir sira basqa saheleri ehate edir Suni intellekt tebiet elmleri ve muhendislikden baslayaraq bir cox sahede genis sekilde istifade olunur Bu sahe insanin sahib oldugu en deyerli mulkiyyeti olan intellektin masinlar terefinden deqiq sekilde simulyasiya olunmasi meqsedile yaradilib ve inkisaf etdirilir Muasir dunyada komputerlerin insan beyni kimi fealiyyet gostermesine imkan veren suni intellektin murekkeb innovativ texnologiyasi sosial heyatimizin muxtelif sferalarina inteqrasiya ederek cemiyyetin innovativ inkisafinda muhum rol oynayir Hazirda dunyanin en qabaqcil inkisaf etmis olkeleri suni intellekte esaslanan yuksek innovativ texnoloji mehsul ve xidmetlerin inkisaf etdirilmesi ucun kulli miqdarda maliyye vesaiti serf edir Son iller telekommunikasiya elektron ticaret neqliyyat sehiyye maliyye ve diger istehsalat sahelerinde oldugu kimi artiq innovativ sahibkarliq sahesinde de suni intellekt mehsullarinin tetbiqine genis yer verilir Suni intellektin informasiya texnologiyalari sahesinin movcud istiqametleri arasinda en cox gelir getiren sahelerden biri oldugunu deyen E Suleymanov bildirib ki suni intellektin inkisafi olkelerin iqtisadiyyatinda diversifikasiyanin guclendirilmesine tekan verir Suni intellekt proqramlarini danisa ve hereket ede bilen robot kimi her gun qarsimizda gormesek de gundelik heyatimizda hemin texnologiyadan istifade edirik Bu elm aviasiya tehsil sehiyye maliyye agir senaye neyrocerrahiye ve diger sahelerde tetbiq olunur Suni intellekt boyuk vaxt teleb eden meselelerin hellinde effektivdir o yuxu ve fasile teleb etmediyinden fasilesiz isleye bilir Suni intellekt tetbiq olunan zaman xetalarin basverme ehtimali yoxdur elece de ondan kosmos ve okeanin derinliklerinin arasdirilmasinda istifade edilir E Suleymanov qeyd edib ki suni intellektin insan emeyine olan telebati asagi salmasi kimi menfi terefi de movcuddur Proqnozlara gore 2030 cu iledek dunyada isleyen ehalinin ucde biri Yaponiyada ise teqriben yarisi yeni peseler axtarmaq mecburiyyetinde qalacaq Yeri gelmisken artiq suni intellektden istifade ederek surucusuz idare olunan avtomobiller yaradilir Google sirketinin yaratdigi pilotsuz avtomobiller ABS yollarinda sinaqlardan da kecirilib Bu agilli avtomobiller xeyli mesafe qet ederek bir defe de olsun yol hereketi qaydasini pozmayib ve qezaya ugramayib Google sirketinin tecrubesini yalniz neqliyyat sirketleri deyil yol hereketi qezalari sahesinde ixtisaslasan huquqsunaslar da izleyirler Onlarin fikrince insan xetalarinin sayi sengidikce xesaret alan insan ve masinlarin sayi neticede olum hadiseleri ve sigorta haqqi da azalacaq Bu o demekdir ki yol hereketi hadiselerinde zerer ceken insanlarin huquqlarini qoruyan huquqsunaslarin da isine tedricen ehtiyac qalmayacaq Yalniz huquqsunaslar deyil suruculer yukdasiyanlar cagri merkezlerinin qaynar xetlerin operatorlari oz isini itirecek Bu ve diger pese sahiblerini suni intellekt evez edecek Azerbaycanin Cenubi Qafqazda suni intellektin tetbiqine gore oz liderliyini qoruyub saxladigini deyen E Suleymanov elave edib ki suni intellektin tetbiqini eks etdiren qlobal indeksde 2019 cu ilde nesr olunub olkemiz 64 cu yerdedir Cedvelde Gurcustan 76 ci Ermenistan ise 81 ci sirada yer alib Ilk beslikde ise Sinqapur Almaniya Boyuk Britaniya ABS ve Finlandiya yer alir Ekspert hesab edir ki Azerbaycanda suni intellektin tetbiqinin her il daha da artacaginin gostericisi evvelki nesle nisbeten yeni nesil ehalinin internet texnologiyalarindan daha mehsuldar istifade ede bilme potensialidir Hazirda orta ve ali tehsil muessiselerinde tehsil alan iki milyona yaxin sagird ve telebe muasir informasiya texnologiyalarindan daha mehsuldar istifade edir Texnologiya nesli olan bu Z nesli suni intellekt imkanlarinin genislenmesine musbet tesir edecek Sadece hokumetin uzerine dusen vezife bu neslin bilik ve bacariq potensialini daha da inkisaf etdirme proqramlarini artirmasi ucun isler gormekdir