Bir çoxumuz telefonlarımızda məxfiliyi qorumaq üçün müxtəlif yollara əl atırıq. Əvvəllər telefonumuzu göz önündə saxlamamağa çalışırdıq. Sonra telefon istehsalçıları buna müxtəlif çarələr tapdılar. İlk çarə şifrə idi. Artıq şifrə yığmadan telefondan istifadə etmək mümkün deyildi. İndi isə bir çox smartfonlara barmaq izi ilə kilid açmaq xüsusiyyəti tətbiq edilib. Bu yenilik məxfiliyi saxlamağa çalışan istifadəçilər üçün göydəndüşmə oldu. Bəs məsələnin başqa tərərfləri barədə düşünürükmü? Bu texnologiya bizim şəxsi məlumatlarımızı nə dərəcədə məxfi saxlaya bilər? İstehsalçılar bu məxfiliyə təminat verirlərmi? Və ya bu texnologiya hansı sistemlə çalışır? TED.az -ın araşdırmasını sizə təqdim edirik:
www.NiNa.Az ted-a istinadən bildirir ki, bu özəllik "Touch ID" texnologiası sayəsində mümkündür. "Touch ID" "Apple" tərəfindən hazırlanmış barmaq izi skaneridir. Bu texnologiya ilk dəfə 2013-cü ildə təqdim olunan "iPhone 5S" smartfonunda istifadə edilmişdir. Bu funksiya "Apple"ın bir çox məhsullarına var: "İPhone 5S", "iPhone 6", "İPhone 6+", "iPhone 6S" , "İPhone 6S+", "İPhone SE", "İPhone 7", "İPhone 7+", "İPhone 8" və "İPhone 8+" smartfonları, eləcə də "iPad Mini 3", "iPad Mini 4", "iPad Air 2", "iPad 2017"də.
"Touch ID" texnologiyası "İOS 7" sistemi ilə dərindən inteqrasiya olunmuşdur: sensor istifadəçilərə cihazların kilidini açmağa, həmçinin saxlanılan barmaq izlərindən birini istifadə edərək "App Store", "iTunes Store" və "iBooks Store"da alış-verişi təsdiqləməyə imkan verir. "Secure Enclave" sistemi beş müxtəlif barmaq izi saxlaya bilər.
"Touch ID"nin tarixi
Barmaq izi sensoru kilidini ilk dəfə olaraq "Apple" patentləşdirib. Barmaq izi skanı ilə təchiz edilmiş ilk smartfonlardan biri 5 yanvar 2011-ci ildə təqdim edilmiş "Motorola Atrix" idi. Amma barmaq izi skaneri bu smartfonda o qədər də dərinləşməmişdi.
2012-ci ildə "Apple" barmaq izi tanıma texnologiyasını inkişaf etdirən "AuthenTec" şirkətini 356 milyon dollara satın aldı.
O vaxtdan bəri hamı "Apple" məhsullarında barmaq izi skanerinin nə zaman görüləcəyini gözlənilirdi. Nəhayət, 3 sentyabr 2013-cü ildə İnternetdə barmaq izi skanerinin "iPhone 5s"in tərkib hissələrindən biri olacağı barədə şayiələr yayıldı. 10 sentyabr 2013-cü ildə isə "Apple" şirkətinin marketinq üzrə vitse-prezidenti Phil Schiller "Touch ID" funksiyasını ictimaiyyətə təqdim etdi.
Bəs bu texnologiya necə çalışır?
"Touch ID" telefonun ana düyməyə birləşdirilib. Cızılmanın qarşısını almaq üçün düymənin üzəri sapfir örtüklə örtülüb. Bu örtük həm də şüşə obyektiv rolunu oynayır. Sensorun ətrafında düyməni sıxmadan "Touch ID" şəxsiyyətini müəyyənləşdirməyə və aktivləşdirməyə imkan verən metal üzük var. Qacetə quraşdırılmış kapasitiv CMOS sensoru 500 ppi (bir pikselin ölçüsü 50 mikron) tanıma keyfiyyəti istifadə edərək barmaq izlərini yadda saxlayır. Daha sonra barmaq fərqli bucaqlarda olsa belə, naxışı tanımaq olur.
CMOS nədir? CMOS sensoru "Touch ID"nin tətbiq olunan barmaq izi ilə görüntüsünü yaradan mikrokapaktorlar dəstidir. Müasir rəqəmsal sxemlərin böyük əksəriyyəti CMOS-dur.
"Apple" şirkətinin verdiyi məlumata görə sensor məlumatı dərialtı təbəqədən oxuyur, lakin bu, istifadədə əlavə çətinlik yaratmır. Bu texnologiya "AuthenTec" tərəfindən hazırlanmışdır. Sensor ana düyməsinin sıxılmasını qeyd edən bir keçid ilə birləşdirilmişdir. Barmaq izinin riyazi görüntüsü "Apple" mərkəzi prosessorunun xüsusi bir yerində saxlanılır. Bu mərkəz ARM "TrustZone"un oxşar və birgə texnologiyadan istifadə edilərək qorunur.
Bəs niyə məhz barmaq izi? Bunun da səbəbi var. İnsan barmaqlarının uc bölgəsi bioloji cəhətdən özünəməxsusdur. Bioloji cəhətdən bənzərsiz olduğu üçün heç bir insanın barmaq izi başqası ilə eyni deyil. Bu bizə unikal şifrələmə metodu verir. Barmaqlarınızın ucundakı naxışlar biometrik xəritəyə bənzəyir. Barmaq izi oxuma cihazları bu boşluqlar və çıxıntılar arasındakı məsafəni və barmaq izimizdəki nöqtələrin mövqelərini nəzərə alaraq unikal şifrələmə alqoritmini yaradır. Cihaz barmaq izini oxunduqda qeydə alınan digər barmaq izləri qeydlərinə baxır və cütləşmə prosesini həyata keçirir. Məhz buna görə hər insanda individual olan barmaq izinin istifadə olunması daha məqsədə uyğundur.
Təhlükəsizlik
"Touch ID" istifadə etməzdən əvvəl bir ehtiyat parol yaradılmalıdır. Bu parol olmadıqda qurğu yenidən başladılan zaman və ya 48 saatdan çox istifadəsiz qaldıqda kilidi açmaq mümkün deyil. Bu əlavə qorunma hər hansı bir şəkildə "Touch ID"ni açmağa çalışan qəsbkarlar üçün bir müddət müəyyən edir.
"Touch ID" əvvəlcə yalnız smartfonun kilidini açmaq və "iTunes" və "App Store"da alış-veriş edərkən tanımaq üçün istifadə edilmişdir. İOS 7 əməliyyat sistemi təsvirində bəzi məhdudiyyətlər var idi. İstehsalçılara bu düymənin funksionallığını istifadə etməyə icazə verilmirdi. İOS 8 əməliyyat sisteminin təsvirində bu məhdudiyyətin qaldırıldığı elan edildi və sensor da ödəniş sistemindəki alışları təsdiqləmək üçün istifadə olunmağa başladı.
"Apple"ın bildirdiyinə görə şifrəli biometrik məlumatlar yalnız "Secure Enclave" adlanan yerlərdə saxlanılır. Beləliklə, cihaz barmaq izi görüntüsünü deyil, riyazi təsvirini saxlayır. Eyni zamanda "Apple" iddia edir ki, bu görüntüdən çapı bərpa etmək mümkün deyil. Görüntülər birbaşa Apple A7 prosessorunda yerləşir. Bu da hücumçuların işini çətinləşdirir. Secure Enclave - "Touch ID" texnologiyasının ARM TrustZone tərəfindən optimallaşdırılmış bir versiyasıdır. Üstəlik, hər bir fərdi "Touch ID" skaneri müəyyən bir prosessorla birləşdirilib. Bu o deməkdir ki, sensoru bir "iPhone"dan digərinə keçirərkən, skaner öz funksiyasını itirəcəkdir.
2013-cü ilin sentyabr ayında bir qrup "Chaos Computer Club" hakerləri yeni "iPhone 5s"də barmaq izi qorumasını alt-üst edə bildilər. Hakerlərə görə, başqasının "iPhone"una daxil olmaq üçün sahibinin aydın barmaq izini əldə etmək kifayətdir. Bu izi adi bir pəncərə panelində əldə etmək mümkündür.
Sonra bu çap yüksək çəkiliş keyfiyyəti (2400 dpi) ilə fotoya köçürülür. Növbəti mərhələdə şəkil foto redaktorda işlənir və qalın kağızda lazer printerdə 1200 dpi qətnamə ilə çap olunur. Üzərinə maye lateks tökülür və qurudulduqdan sonra çıxarılır. Cihazın həqiqi istifadəçisinin barmaq izinin "faksimili" çıxır. Və hazırdır. İstənilən adamın barmaq ucuna keçirilir. "Touch ID" isə bunu həqiqi barmaq yastığı kimi qəbul edir.
Hakerlərin bu açıqlamasından sonra bir çox insan bu təcrübəni həyata keçirə bildi. Amma bu insanların xeyli hissəsi əməlli-başlı çətinliklərlə üzləşdiyini söylədi. Xüsusilə yüksək keyfiyyətlə çap əldə etməyin çox çətin olduğunu bildiriblər. Üstəlik, bunun üçün xüsusi avadanlıq və bahalı kimyəvi maddələr lazım idi.
Belə bir fikir də var ki, barmaq izləri hansısa uzaq bir serverə göndərilir. Buna əsaslanaraq "Anonymous" adlı haker qrupu sentyabr ayında Milli Təhlükəsizlik Agentliyini "iPhone 5s" sahiblərinin barmaq izlərini yığmaqda ittiham etdi.
Texnologiyaya tənqidi yanaşma
"New York Magazine" jurnalında bu barədə fikir bildirilib. Jurnal redaksiyası hesab edir ki, "Touch ID"nin yaranmasından əvvəl adi istifadəçilər barmaq izlərini skan etmə texnologiyası ilə maraqlanmırdılar, çünki insanlar adi şifrələrə üstünlük verirlər. Məlumatlarını qorumaq üçün yalnız iş adamları biometrik metodlardan istifadə etdilər. Bununla birlikdə, jurnal yazırdı ki, "Touch ID" barmaq izi skanını kütlələrə gətirən texnologiyadır. Bundan əlavə, jurnalistlər hesab edirlər ki, əgər "Apple" istehsalçılara "Touch ID" texnologiyasının istifadəsi üçün şərait yaradarsa onlar dərhal fəal təcrübə keçirməyə başlayacaqdır. "New York Magazine" həmçinin qeyd edir ki, CMOS sensorları zamanla sıradan çıxa bilər. Ancaq müəlliflər düşünürlər ki, "Apple" şirkəti sensorun ömrünü əhəmiyyətli dərəcədə artırmaq üçün bir yol tapa bilər. Üstəlik, sensor sıradan çıxsa belə, cihaza giriş şifrə ilə əldə edilə bilər. Bundan əlavə, məqalədə barmaq izlərinin hələ də saxta ola biləcəyi bildirilir.
Kateqoriya: Mobil telefon | Baxışlar: 632
Nov 10, 2019 8:33 PM | Müəllif: NiNa.Az
, azerbaycan xeberleri, olkede ve dunyada bas veren en son xeberleri size catdirirq. Ana Xeber, Ana Xəbər, Aztv, Az Tv, Atv, A tv, Xezer Tv, Xezertv, Xezer Xeber, Xezer, ARB Tv, Arbtv, Lider, Lidertv, Lider tv, Spaces tv, Spacestv, Speyis tv, Speyistv, İdman Kanali, Kanal, Kanali, Kanalı, Idman Tv, Medeniyyet Tv, Medeniyyet, Mədəniyyət, Medeniyyettv sonra sonraki sonrakı sonraya sonrada sonradan sonrasi sonrası sonralar sonralarda sonralara sonralardan sonrasini sonrasını sora soraki sorakı soraya sorada soradan sorasi sorası soralar soralarda soralara soralardan sorasini sorasını. Barmaq izi texnologiyasinin bilmediyimiz terefleri nelerdir ARASDIRMA Bir coxumuz telefonlarimizda mexfiliyi qorumaq ucun muxtelif yollara el atiriq Evveller telefonumuzu goz onunde saxlamamaga calisirdiq Sonra telefon istehsalcilari buna muxtelif careler tapdilar Ilk care sifre idi Artiq sifre yigmadan telefondan istifade etmek mumkun deyildi Indi ise bir cox smartfonlara barmaq izi ile kilid acmaq xususiyyeti tetbiq edilib Bu yenilik mexfiliyi saxlamaga calisan istifadeciler ucun goydendusme oldu Bes meselenin basqa tererfleri barede dusunurukmu Bu texnologiya bizim sexsi melumatlarimizi ne derecede mexfi saxlaya biler Istehsalcilar bu mexfiliye teminat verirlermi Ve ya bu texnologiya hansi sistemle calisir TED az in arasdirmasini size teqdim edirik b s b ted a istinaden bildirir ki bu ozellik Touch ID texnologiasi sayesinde mumkundur Touch ID Apple terefinden hazirlanmis barmaq izi skaneridir Bu texnologiya ilk defe 2013 cu ilde teqdim olunan iPhone 5S smartfonunda istifade edilmisdir Bu funksiya Apple in bir cox mehsullarina var IPhone 5S iPhone 6 IPhone 6 iPhone 6S IPhone 6S IPhone SE IPhone 7 IPhone 7 IPhone 8 ve IPhone 8 smartfonlari elece de iPad Mini 3 iPad Mini 4 iPad Air 2 iPad 2017 de Touch ID texnologiyasi IOS 7 sistemi ile derinden inteqrasiya olunmusdur sensor istifadecilere cihazlarin kilidini acmaga hemcinin saxlanilan barmaq izlerinden birini istifade ederek App Store iTunes Store ve iBooks Store da alis verisi tesdiqlemeye imkan verir Secure Enclave sistemi bes muxtelif barmaq izi saxlaya biler b Touch ID nin tarixi b Barmaq izi sensoru kilidini ilk defe olaraq Apple patentlesdirib Barmaq izi skani ile techiz edilmis ilk smartfonlardan biri 5 yanvar 2011 ci ilde teqdim edilmis Motorola Atrix idi Amma barmaq izi skaneri bu smartfonda o qeder de derinlesmemisdi 2012 ci ilde Apple barmaq izi tanima texnologiyasini inkisaf etdiren AuthenTec sirketini 356 milyon dollara satin aldi O vaxtdan beri hami Apple mehsullarinda barmaq izi skanerinin ne zaman goruleceyini gozlenilirdi Nehayet 3 sentyabr 2013 cu ilde Internetde barmaq izi skanerinin iPhone 5s in terkib hisselerinden biri olacagi barede sayieler yayildi 10 sentyabr 2013 cu ilde ise Apple sirketinin marketinq uzre vitse prezidenti Phil Schiller Touch ID funksiyasini ictimaiyyete teqdim etdi b Bes bu texnologiya nece calisir b Touch ID telefonun ana duymeye birlesdirilib Cizilmanin qarsisini almaq ucun duymenin uzeri sapfir ortukle ortulub Bu ortuk hem de suse obyektiv rolunu oynayir Sensorun etrafinda duymeni sixmadan Touch ID sexsiyyetini mueyyenlesdirmeye ve aktivlesdirmeye imkan veren metal uzuk var Qacete qurasdirilmis kapasitiv CMOS sensoru 500 ppi bir pikselin olcusu 50 mikron tanima keyfiyyeti istifade ederek barmaq izlerini yadda saxlayir Daha sonra barmaq ferqli bucaqlarda olsa bele naxisi tanimaq olur CMOS nedir CMOS sensoru Touch ID nin tetbiq olunan barmaq izi ile goruntusunu yaradan mikrokapaktorlar destidir Muasir reqemsal sxemlerin boyuk ekseriyyeti CMOS dur Apple sirketinin verdiyi melumata gore sensor melumati derialti tebeqeden oxuyur lakin bu istifadede elave cetinlik yaratmir Bu texnologiya AuthenTec terefinden hazirlanmisdir Sensor ana duymesinin sixilmasini qeyd eden bir kecid ile birlesdirilmisdir Barmaq izinin riyazi goruntusu Apple merkezi prosessorunun xususi bir yerinde saxlanilir Bu merkez ARM TrustZone un oxsar ve birge texnologiyadan istifade edilerek qorunur Bes niye mehz barmaq izi Bunun da sebebi var Insan barmaqlarinin uc bolgesi bioloji cehetden ozunemexsusdur Bioloji cehetden benzersiz oldugu ucun hec bir insanin barmaq izi basqasi ile eyni deyil Bu bize unikal sifreleme metodu verir Barmaqlarinizin ucundaki naxislar biometrik xeriteye benzeyir Barmaq izi oxuma cihazlari bu bosluqlar ve cixintilar arasindaki mesafeni ve barmaq izimizdeki noqtelerin movqelerini nezere alaraq unikal sifreleme alqoritmini yaradir Cihaz barmaq izini oxunduqda qeyde alinan diger barmaq izleri qeydlerine baxir ve cutlesme prosesini heyata kecirir Mehz buna gore her insanda individual olan barmaq izinin istifade olunmasi daha meqsede uygundur b Tehlukesizlik b Touch ID istifade etmezden evvel bir ehtiyat parol yaradilmalidir Bu parol olmadiqda qurgu yeniden basladilan zaman ve ya 48 saatdan cox istifadesiz qaldiqda kilidi acmaq mumkun deyil Bu elave qorunma her hansi bir sekilde Touch ID ni acmaga calisan qesbkarlar ucun bir muddet mueyyen edir Touch ID evvelce yalniz smartfonun kilidini acmaq ve iTunes ve App Store da alis veris ederken tanimaq ucun istifade edilmisdir IOS 7 emeliyyat sistemi tesvirinde bezi mehdudiyyetler var idi Istehsalcilara bu duymenin funksionalligini istifade etmeye icaze verilmirdi IOS 8 emeliyyat sisteminin tesvirinde bu mehdudiyyetin qaldirildigi elan edildi ve sensor da odenis sistemindeki alislari tesdiqlemek ucun istifade olunmaga basladi Apple in bildirdiyine gore sifreli biometrik melumatlar yalniz Secure Enclave adlanan yerlerde saxlanilir Belelikle cihaz barmaq izi goruntusunu deyil riyazi tesvirini saxlayir Eyni zamanda Apple iddia edir ki bu goruntuden capi berpa etmek mumkun deyil Goruntuler birbasa Apple A7 prosessorunda yerlesir Bu da hucumcularin isini cetinlesdirir Secure Enclave Touch ID texnologiyasinin ARM TrustZone terefinden optimallasdirilmis bir versiyasidir Ustelik her bir ferdi Touch ID skaneri mueyyen bir prosessorla birlesdirilib Bu o demekdir ki sensoru bir iPhone dan digerine kecirerken skaner oz funksiyasini itirecekdir 2013 cu ilin sentyabr ayinda bir qrup Chaos Computer Club hakerleri yeni iPhone 5s de barmaq izi qorumasini alt ust ede bildiler Hakerlere gore basqasinin iPhone una daxil olmaq ucun sahibinin aydin barmaq izini elde etmek kifayetdir Bu izi adi bir pencere panelinde elde etmek mumkundur Sonra bu cap yuksek cekilis keyfiyyeti 2400 dpi ile fotoya kocurulur Novbeti merhelede sekil foto redaktorda islenir ve qalin kagizda lazer printerde 1200 dpi qetname ile cap olunur Uzerine maye lateks tokulur ve qurudulduqdan sonra cixarilir Cihazin heqiqi istifadecisinin barmaq izinin faksimili cixir Ve hazirdir Istenilen adamin barmaq ucuna kecirilir Touch ID ise bunu heqiqi barmaq yastigi kimi qebul edir Hakerlerin bu aciqlamasindan sonra bir cox insan bu tecrubeni heyata kecire bildi Amma bu insanlarin xeyli hissesi emelli basli cetinliklerle uzlesdiyini soyledi Xususile yuksek keyfiyyetle cap elde etmeyin cox cetin oldugunu bildiribler Ustelik bunun ucun xususi avadanliq ve bahali kimyevi maddeler lazim idi Bele bir fikir de var ki barmaq izleri hansisa uzaq bir servere gonderilir Buna esaslanaraq Anonymous adli haker qrupu sentyabr ayinda Milli Tehlukesizlik Agentliyini iPhone 5s sahiblerinin barmaq izlerini yigmaqda ittiham etdi b Texnologiyaya tenqidi yanasma b New York Magazine jurnalinda bu barede fikir bildirilib Jurnal redaksiyasi hesab edir ki Touch ID nin yaranmasindan evvel adi istifadeciler barmaq izlerini skan etme texnologiyasi ile maraqlanmirdilar cunki insanlar adi sifrelere ustunluk verirler Melumatlarini qorumaq ucun yalniz is adamlari biometrik metodlardan istifade etdiler Bununla birlikde jurnal yazirdi ki Touch ID barmaq izi skanini kutlelere getiren texnologiyadir Bundan elave jurnalistler hesab edirler ki eger Apple istehsalcilara Touch ID texnologiyasinin istifadesi ucun serait yaradarsa onlar derhal feal tecrube kecirmeye baslayacaqdir New York Magazine hemcinin qeyd edir ki CMOS sensorlari zamanla siradan cixa biler Ancaq muellifler dusunurler ki Apple sirketi sensorun omrunu ehemiyyetli derecede artirmaq ucun bir yol tapa biler Ustelik sensor siradan cixsa bele cihaza giris sifre ile elde edile biler Bundan elave meqalede barmaq izlerinin hele de saxta ola bileceyi bildirilir