Hamiləlik toksikozlarının mərhələləri və əlamətləri
Hamiləlik toksikozu hamiləlik vaxtı və ya yalnız hamiləliklə əlaqədar olaraq baş verən mürəkkəb patoloji neyrohumoral prosesdir. Hamiləliyin erkən toksikozu və müasir təsnifata əsasən "hestoz" adlandırılması hamiləliyin ikinci yarısının toksikozu sayılır.
www.NiNa.Az bildirir ki, bu barədə məlumat verən həkim-ginekoloq Kəmalə Əliyeva AZƏRTAC-a deyib: "Erkən toksikozlar hamiləliyin ilk üç ayında baş verir, adətən 12-ci həftəyə qədər davam edir, bəzi hallarda isə 15-16-cı həftəyə qədər də çəkə bilər. Onun əksər formaları üçün həzm sistemi funksiyalarının pozulması xarakterikdir. Əsasən narahatlıq doğuran hallar mədə nahiyəsində ağırlıq, ürəkbulanma, qusma, normadan artıq tüpürcək ifrazı, müəyyən qida məhsulları və qoxulara olan ikrah hissidir. Bəzən bu hal daimi, bəzən də yalnız səhərlər, yaxud da qida qəbulundan sonra baş verir.
Erkən toksikozun əsas növü olan hamiləlik qusmaları ağırlıq dərəcəsinə görə üç yerə bölünür: yüngül dərəcəli qusma sinir sistemində baş verən funksional dəyişiklikləri, orta dərəcəli qusma intoksikasiyanı, ağır dərəcəli qusma isə müxtəlif orqanlarda baş verən distrofik prosesləri əks edir. Yüngül dərəcəli qusma zamanı iştaha azalır, sutkada 2-4 dəfə, xüsusilə qida qəbulundan sonra qusma baş verir. Hamilənin ümumi vəziyyəti dəyişmir, nəbz, hərarət və arterial təzyiq norma daxilində olur. Belə qusma adətən dölün inkişafına mənfi təsir göstərmir. Orta ağırlıqlı hamiləlik qusmaları zamanı hamilə çəkisini itirir, bədən hərarəti subfebril - 37,5 dərəcəyə çatır, nəbzdə taxikardiyaya meyillik, yəni dəqiqədə 90-100 vurğu olur, sutkada 10 dəfəyə qədər qusma baş verir. Düzgün aparılan müalicə nəticəsində hamilənin vəziyyəti düzəlir və normal inkişaf edir. Nadir hallarda proses inkişaf edərək ağır dərəcəli hamiləlik qusmasına keçdikdə hamilənin ümumi vəziyyəti ağır olur, çəkisi kəskin surətdə azalır, hərarəti 38 dərəcəyə qədər artır, nəbzi dəqiqədə 100-120 dəfə vurur, qusma sutkada 20 dəfə və daha çox təkrarlanır. Belə hallarda təcili tibbi müdaxilə və müalicə aparılmazsa, ana və döl üçün ağır nəticələr verər".
Həkim-ginekoloq deyib: "Qadınlar arasında belə bir fikir var ki, ürəkbulanma və qusma yoxdursa, deməli, hamiləlik düzgün inkişaf etmir. Əslində isə belə deyil. Əvvəllər belə fikirlər olub ki, ürəkbulanma və qusma yoxdursa, onda hamiləliyə xas olan hormonların səviyyəsi lazımi qədər deyil və hamiləlik üçün təhlükə var. Lakin müasir dövrdə həmin fikirlər təsdiqini tapmır və erkən toksikoz keçirməyən qadınların əksəriyyətində hamiləlik normal başa çatır. Erkən toksikoz zamanı hamilələrin vəziyyətini yüngülləşdirmək üçün onlara açıq havada daha çox vaxt keçirmək, yatmazdan əvvəl otağın havasını dəyişmək məsləhətdir. Hamilənin menyusunu tərkibcə zəngin, tez həzm edilən qidalar təşkil etməli, qida qəbulu isə az-az və tez-tez olmalıdır. Təbii ki, vəziyyəti aradan qaldırmaq üçün müxtəlif dərman preparatları və müalicə üsulları var, lakin onları həkim məsləhəti olmadan qəbul etmək yolverilməzdir. Hamilənin emosional durumunun erkən toksikozun yaranmasında rolu var. Elmi tədqiqatlar nəticəsində müəyyən olunub ki, arzuolunmayan hamiləlik zamanı erkən toksikozun əlamətləri daha qabarıq olur. Bundan əlavə, belə hallar əsasən ilk hamiləlikdə baş verir: qadın öz yeni vəziyyəti, gələcək uşağı haqqında daha çox düşünür. Erkən toksikozun gedişinə hamilənin fiziki və psixi gərginliyi də mənfi təsir göstərir. Ona görə də hamilə qadın gərginlik doğuran situasiyalardan uzaq durmağa çalışmalıdır.
Hamiləliyin ikinci yarısının toksikozu ağır patologiya olub ana və döl üçün arzuolunmayan nəticələrə aparıb çıxara bilər. Məsələn, mərkəzi və vegetativ sinir, ürək-damar, endokrin sistemlərinin, həmçinin bir sıra mübadilə prosesləri və s. funksiyaların pozulması baş verir. Səbəbi tam öyrənilməsə də, daha çox müxtəlif somatik xəstəliklər 18 yaşadək və yaşı 30-dan yuxarı olan ilkin hamilələrdə təsadüf olunur. İrsi meyilliyin də müəyyən rolu var.
Həmin patologiya üçün üç əsas əlamət - ödem, proteinuriya (sidikdə zülalın olması) və hipertenziya (arterial təzyiqin yüksəlməsi) xarakterikdir. Qadının barmağından üzüyü çətinliklə çıxarması, ayaqqabıları ayağına dar olması ödem patologiyasının ilk əlamətidir. Bundan əlavə arterial təzyiqin dəyişkən və asimmetrik olması (sağ və sol qollarda fərqlilik), hamilənin çəkisinin patoloji artması və s. hallar baş verir. Həmin patologiyaların vaxtında aşkarlanması və mümkün olan ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün hamiləliyin uğurla başa çatması üçün qadın vaxtlı-vaxtında müayinələrdən keçməlidir. Hər müayinə vaxtı hamilənin çəkisi müəyyənləşdirilməli, hər iki qolda arterial təzyiq ölçülməli, sidik və mamalıq müayinəsi aparılmalıdır. Ümumiyyətlə, istənilən patologiya vaxtında aşkarlanıb düzgün müalicə olunduqda daha ağır formalara keçmir, ana və döl üçün təhlükə yaratmır.
Kateqoriya: Sağlamlıq | Baxışlar: 1201
Jun 21, 2020 12:34 PM | Müəllif: NiNa.Az
, azerbaycan xeberleri, olkede ve dunyada bas veren en son xeberleri size catdirirq. Ana Xeber, Ana Xəbər, Aztv, Az Tv, Atv, A tv, Xezer Tv, Xezertv, Xezer Xeber, Xezer, ARB Tv, Arbtv, Lider, Lidertv, Lider tv, Spaces tv, Spacestv, Speyis tv, Speyistv, İdman Kanali, Kanal, Kanali, Kanalı, Idman Tv, Medeniyyet Tv, Medeniyyet, Mədəniyyət, Medeniyyettv . Hamilelik toksikozlarinin merheleleri ve elametleri Hamilelik toksikozu hamilelik vaxti ve ya yalniz hamilelikle elaqedar olaraq bas veren murekkeb patoloji neyrohumoral prosesdir Hamileliyin erken toksikozu ve muasir tesnifata esasen hestoz adlandirilmasi hamileliyin ikinci yarisinin toksikozu sayilir b s b bildirir ki bu barede melumat veren hekim ginekoloq Kemale Eliyeva AZERTAC a deyib Erken toksikozlar hamileliyin ilk uc ayinda bas verir adeten 12 ci hefteye qeder davam edir bezi hallarda ise 15 16 ci hefteye qeder de ceke biler Onun ekser formalari ucun hezm sistemi funksiyalarinin pozulmasi xarakterikdir Esasen narahatliq doguran hallar mede nahiyesinde agirliq urekbulanma qusma normadan artiq tupurcek ifrazi mueyyen qida mehsullari ve qoxulara olan ikrah hissidir Bezen bu hal daimi bezen de yalniz seherler yaxud da qida qebulundan sonra bas verir Erken toksikozun esas novu olan hamilelik qusmalari agirliq derecesine gore uc yere bolunur yungul dereceli qusma sinir sisteminde bas veren funksional deyisiklikleri orta dereceli qusma intoksikasiyani agir dereceli qusma ise muxtelif orqanlarda bas veren distrofik prosesleri eks edir Yungul dereceli qusma zamani istaha azalir sutkada 2 4 defe xususile qida qebulundan sonra qusma bas verir Hamilenin umumi veziyyeti deyismir nebz heraret ve arterial tezyiq norma daxilinde olur Bele qusma adeten dolun inkisafina menfi tesir gostermir Orta agirliqli hamilelik qusmalari zamani hamile cekisini itirir beden herareti subfebril 37 5 dereceye catir nebzde taxikardiyaya meyillik yeni deqiqede 90 100 vurgu olur sutkada 10 defeye qeder qusma bas verir Duzgun aparilan mualice neticesinde hamilenin veziyyeti duzelir ve normal inkisaf edir Nadir hallarda proses inkisaf ederek agir dereceli hamilelik qusmasina kecdikde hamilenin umumi veziyyeti agir olur cekisi keskin suretde azalir herareti 38 dereceye qeder artir nebzi deqiqede 100 120 defe vurur qusma sutkada 20 defe ve daha cox tekrarlanir Bele hallarda tecili tibbi mudaxile ve mualice aparilmazsa ana ve dol ucun agir neticeler verer Hekim ginekoloq deyib Qadinlar arasinda bele bir fikir var ki urekbulanma ve qusma yoxdursa demeli hamilelik duzgun inkisaf etmir Eslinde ise bele deyil Evveller bele fikirler olub ki urekbulanma ve qusma yoxdursa onda hamileliye xas olan hormonlarin seviyyesi lazimi qeder deyil ve hamilelik ucun tehluke var Lakin muasir dovrde hemin fikirler tesdiqini tapmir ve erken toksikoz kecirmeyen qadinlarin ekseriyyetinde hamilelik normal basa catir Erken toksikoz zamani hamilelerin veziyyetini yungullesdirmek ucun onlara aciq havada daha cox vaxt kecirmek yatmazdan evvel otagin havasini deyismek meslehetdir Hamilenin menyusunu terkibce zengin tez hezm edilen qidalar teskil etmeli qida qebulu ise az az ve tez tez olmalidir Tebii ki veziyyeti aradan qaldirmaq ucun muxtelif derman preparatlari ve mualice usullari var lakin onlari hekim mesleheti olmadan qebul etmek yolverilmezdir Hamilenin emosional durumunun erken toksikozun yaranmasinda rolu var Elmi tedqiqatlar neticesinde mueyyen olunub ki arzuolunmayan hamilelik zamani erken toksikozun elametleri daha qabariq olur Bundan elave bele hallar esasen ilk hamilelikde bas verir qadin oz yeni veziyyeti gelecek usagi haqqinda daha cox dusunur Erken toksikozun gedisine hamilenin fiziki ve psixi gerginliyi de menfi tesir gosterir Ona gore de hamile qadin gerginlik doguran situasiyalardan uzaq durmaga calismalidir Hamileliyin ikinci yarisinin toksikozu agir patologiya olub ana ve dol ucun arzuolunmayan neticelere aparib cixara biler Meselen merkezi ve vegetativ sinir urek damar endokrin sistemlerinin hemcinin bir sira mubadile prosesleri ve s funksiyalarin pozulmasi bas verir Sebebi tam oyrenilmese de daha cox muxtelif somatik xestelikler 18 yasadek ve yasi 30 dan yuxari olan ilkin hamilelerde tesaduf olunur Irsi meyilliyin de mueyyen rolu var Hemin patologiya ucun uc esas elamet odem proteinuriya sidikde zulalin olmasi ve hipertenziya arterial tezyiqin yukselmesi xarakterikdir Qadinin barmagindan uzuyu cetinlikle cixarmasi ayaqqabilari ayagina dar olmasi odem patologiyasinin ilk elametidir Bundan elave arterial tezyiqin deyisken ve asimmetrik olmasi sag ve sol qollarda ferqlilik hamilenin cekisinin patoloji artmasi ve s hallar bas verir Hemin patologiyalarin vaxtinda askarlanmasi ve mumkun olan agirlasmalarin qarsisini almaq ucun hamileliyin ugurla basa catmasi ucun qadin vaxtli vaxtinda muayinelerden kecmelidir Her muayine vaxti hamilenin cekisi mueyyenlesdirilmeli her iki qolda arterial tezyiq olculmeli sidik ve mamaliq muayinesi aparilmalidir Umumiyyetle istenilen patologiya vaxtinda askarlanib duzgun mualice olunduqda daha agir formalara kecmir ana ve dol ucun tehluke yaratmir